У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з прозвішчам Макензен.

Аўгуст фон Макензен
ням.: August von Mackensen
Дата нараджэння	6 снежня 1849(1849-12-06)
Месца нараджэння	маёнтак Ліпніц, Саксонія
Дата смерці	8 лістапада 1945(1945-11-08) (95 гадоў)
Месца смерці	Бургхорн, цяпер блізу Хабігхорста, Ніжняя Саксонія
Дзеці	Eberhard von Mackensen[d] і Hans Georg von Mackensen[d]
Прыналежнасць	Германская імперыя
Род войскаў	Пяхота
Гады службы	1869 — 1920
Званне	Генерал-фельдмаршал (1915)
Камандаваў	36-я пяхотная дывізія XVII Корпус 9-я армія 11-я армія Група армій Макензена
Бітвы/войны	Першая сусветная вайна
Узнагароды і прэміі
Сувязі	сын
У адстаўцы	грамадскі дзеяч
Аўтограф
Аўгуст фон Макензен на Вікісховішчы

А́ўгуст фон Маке́нзен (ням.: August von Mackensen; 6 снежня 1849 — 8 лістапада 1945) — нямецкі ваенны і грамадскі дзеяч, генерал-фельдмаршал (1915), удзельнік Першай сусветнай вайны.

Біяграфія |

Нарадзіўся ў сям'і ўпраўляючага маёнткам Людовіка Макензена (1817—1890) і яго жонкі Марыі Луізы Макензен (1824—1916). Вучыўся ў рэальнай гімназіі ў горадзе Гале.

Ваенная служба |

У 1869 годзе ўступіў вольнапісаным ў 2-й лейб-гусарскі полк. Удзельнік франка-прускай вайны 1870—1871 гадоў, быў узведзены ў лейтэнанты і узнагароджаны жалезным крыжом другой ступені.

З 1870 года ў рэзерве, вучыўся ва ўніверсітэце Гале.

У 1873 годзе вярнуўся на службу ў 2-й лейб-гусарскі полк.

З 1880 служыў у Генштабе, з 1887 года камандзір эскадрону 9-га драгунскага палка, з 1888 года — у штабе 4-й дывізіі.

У 1891—1893 гадах ад'ютант начальніка Вялікага Генштаба генерала Альфрэда фон Шліфена. З 1894 года камандзір 1-га лейб-гусарскага палка, раскватараванага ў Данцыге.

З 1898 года флігель-ад'ютант кайзера. З 1900 года камандзір 1-й лейб-гусарскай брыгады. З 1903 года генерал-ад'ютант і камандзір 36-й дывізіі. З 1908 года камандзір XVII армейскага корпуса.

Першая сусветная вайна |

Усходні фронт |

Падчас наведвання кайзерам Вільгельмам ІІ 11-й арміі. 22 красавіка 1915 года.

З пачаткам Першай сусветнай вайны XVII армейскі корпус уваходзіў у склад 8-й нямецкай арміі пад камандаваннем Максіміліяна фон Прытвіца, а затым Паўля фон Гіндэнбурга. Удзельнічаў у Усходне-Прускай аперацыі. У Гумбіненскай бітве 7 жніўня 1914 года XVII армейскі корпус пад яго камандаваннем, наступаючы ў цэнтры баявых парадкаў 8-й германскай арміі, панёс паражэнне ў сустрэчным баі рускім 3-м армейскім корпусам і ў беспарадку адступіў, нясучы цяжкія страты. Гэтая няўдача прадвызначыла паражэнне немцаў у гэтай бітве.

У канцы жніўня Макензен удзельнічаў у баях пад Таненбергам супраць 6-га рускага корпуса і здолеў замкнуць кола вакол 2-й рускай арміі генерала Самсонава.

У верасні на зыходзе Варшаўска-Івангарадскай аперацыі пад камандаваннем Макензена была сфарміравана ўдарная група пад назвай «Макензен».

2 лістапада 1914 года быў прызначаны камандуючым сфарміраванай на ўсходнім фронце 9-й германскай арміяй. 22 лістапада узнагароджаны вышэйшым ваенным ордэнам Pour le Mérite.

У канцы лістапада — снежні камандаваў арміяй у ходзе Лодзінскай аперацыі, падчас якой армія Макензена выйшла ў тыл рускім войскам. Гэтыя дзеянні вымусілі рускае камандаванне адмовіцца ад наступальных дзеянняў і перайсці да абароны.

Шэраг новых поспехаў Макензена прыдбалі яму славу «пажарнага», яго сталі накіроўваць на самыя адказныя і цяжкія ўчасткі фронту. З 16 красавіка па 15 верасня 1915 года — камандуючы 11-й арміяй, якая здзейсніла Горліцкі прарыў. Кіраваныя ім войскі ўзялі крэпасць Брэст-Літоўск, але пасля гэтага наступленне спынілася.

Сербскі фронт |

У кастрычніку 1915 года Макензен, які быў прызначаны камандуючым групай войскаў (Heeresgruppe Mackensen) узначаліў германскія, аўстра-венгерскія і балгарскія войскі, сканцэнтраваныя супраць Сербіі. Усяго пад яго камандаваннем было сканцэнтравана 14 германскіх і аўстра-венгерскіх (па Саве, Дунаю, Дрыне) і 6 балгарскіх (па ўсходняй мяжы Сербіі) дывізій. 7 кастрычніка 1915 года Макензен пачаў фарсіраванне Савы і Дуная на фронце Шабац — Рама. 9 кастрычнікa войскі Макензена ўзялі Бялград. 10 лістапада часткі 11-й арміі ўзялі Ніш і злучыліся з 1-й балгарскай арміяй. У выніку праведзенай аперацыі да пачатку снежня ўся тэрыторыя Сербіі была акупаваная.

Румынскі фронт |

Аўгуст фон Макензен і Цар Балгарыі Фердынанд I у Сафіі. 1916 год.

У апошняй трэці 1916 года пад агульным камандаваннем Макензена былі аб'яднаны германскія, балгарскія і турэцкія войскі, якія дзейнічалі супраць Румыніі з паўднёвага напрамку.

З ілюстраванага часопіса «Іскры» ад 10 ліпеня 1916 года:

12-га кастрычніка да мяжы Румыніі ў Верчаровы (у Жалезных варот) у аўтамабілі прыехаў галоўнакамандуючы аўстрагерманскіх сіл на сербскім фронце генерал Макензен ў суправаджэнні прынца Фюрстэнберга і афіцэраў свайго штаба, якія змясціліся ў двух іншых аўтамабілях. Выклікаўшы пагранічнага афіцэра, Макензен агледзеў Жалезныя Вароты і правёў у гэтым месцы каля двух гадзін, зацікавіўшыся, між іншым, і збудаванымі румынамі траншэямі.^[1]

Да канца снежня аб'яднаныя арміі выйшлі на ніжняе цячэнне Дуная і перайшлі да пазіцыйнай вайны. У выніку наступлення Макензена румынская армія была разгромлена, а большая частка Румыніі акупаваная. З пачатку 1917 года Макензен быў прызначаны камандуючым акупацыйнымі войскамі ў Румыніі. З мая па снежань 1918 года ён быў галоўнакамандуючым войскам там жа. Пасля перамір'я ў лістападзе 1918 года быў інтэрнаваны французамі, у якіх знаходзіўся да снежня 1919 года.

У 1920 годзе ва ўзросце 71 год выйшаў у адстаўку.

Жыццё пасля вайны |

Аўгуст фон Макензен з сям'ёй. 1929 год.

Удзельнічаў у дзейнасці розных ветэранскіх арганізацый, падтрымліваў Паўля фон Гіндэнбурга на выбарах Рэйхспрэзідэнта 1932 года.

Нацысцкая прапаганда стварыла велізарную папулярнасць Макензена сярод насельніцтва, каб сімвалічна вызначыць пераемнасць паміж Германскай Імперыяй і Трэццім рэйхам. 22 кастрычніка 1935 года генерал-фельдмаршал прыняў падарунак ад Гітлера: 1231 гектараў зямлі (уключаючы лес 150 і 300 акраў возера) і 350 000 рэйхсмарак. Акрамя таго, у 1936 годзе яго прызначылі начальнікам размешчанага ў гарнізоне кавалерыйскага палка.

Былыя ваенныя часта выкарыстоўвалі сувязі з Макензеном, каб дапамагчы людзям, якія церпяць пераслед новым рэжымам. Сам ён асабіста пратэставаў супраць уціску царквы (яго пратэстанцкая набожнасць была катэгарычна несумяшчальная з падтрымкай нацыстамі язычніцкіх культаў). Сам ён асабіста ўмяшаўся ў некаторыя драматычныя выпадкі і выказваўся на карысць пастыраў. Ён таксама пісаў лісты пратэсту супраць зверстваў СС і СА ў нямецкім тыле ў Польшчы.

У пачатку 1940-х гадоў, Гітлер і Гебельс падазравалі састарэлага Макензена ў нелаяльнасці, але не ўжывалі ніякіх рэпрэсій супраць яго. Макензен застаўся перакананым манархістам, і ў чэрвені 1941 года прымаў удзел у пахаванні былога кайзера Германіі Вільгельма II, які памёр у акупаваных Германіяй Нідэрландах.

Макензен з'яўляецца аўтарам мемуараў.

У пачатку 1945 года фельдмаршал бег з жонкай у Ніжнюю Саксонію і памёр там 8 лістапада 1945 года, усяго за месяц да свайго 92-га дня нараджэння. Ён быў пахаваны на гарадскіх могілках горада Цэле.

Ролю Макензена ў Трэцім рэйху цяжка ацаніць, бо менавіта ён быў пасярэднікам паміж эпохай 2 і 3 Рэйха. Аднак яго прынцып трымацца далей ад нацыянал-сацыялістычнай ідэалогіі вызначаецца перш за ўсё тым, што ён быў чалавекам «старой эпохі».

Памяць |

Імя Макензена па гэты дзень акружана пашанай у Германіі, ён лічыцца адным з самых таленавітых ваеначальнікаў Першай сусветнай. У пасляваеннай Нямеччыне яго вялікая папулярнасць ўсяляк падагравалася нацысцкай прапагандай.

Літаратура |

• Залесский К.А. Кто был кто в Первой мировой войне — М.: АСТ, 2003. — 896 с. — 5000 экз. — ISBN 5-271-06895-1.

Зноскі

г р п Камандуючыя палявымі арміямі Германскай імперыі ў Першай сусветнай вайне 1-я армія Аляксандр фон Клюк · Макс фон Фабек · Фрыц фон Белаў · Бруна фон Мудра · Ота фон Белаў · Магнус фон Эберхарт 2-я армія Карл фон Бюлаў · Фрыц фон Белаў · Макс фон Гальвіц · Георг фон дэр Марвіц · Адольф фон Карлавіц 3-я армія Макс фон Хаўзен · Карл фон Айнэм 4-я армія Альбрэхт Вюртэмбергскі · Фрыдрых фон Армін 5-я армія Кронпрынц Вільгельм · Эвальд фон Лохаў · Макс фон Гальвіц · Георг фон дэр Марвіц 6-я армія Рупрэхт Баварскі · Людвіг фон Фалькенхаўзен · Ота фон Белаў · Фердынанд фон Куаст 7-я армія Ёзас фон Хеерынг · Рыхард фон Шуберт · Макс фон Боэн · Магнус фон Эберхарт · Макс фон Боэн 8-я армія Максіміліян фон Прытвіц · Паўль фон Гіндэнбург · Рыхард фон Шуберт · Герман фон Франсуа · Ота фон Белаў · Фрыдрых фон Шольц · Ота фон Белаў · Макс фон Фабек · Бруна фон Мудра · Фрыдрых фон Шольц · Оскар фон Гуцьер · Гюнтэр фон Кірхбах · Х’юга фон Катэн 9-я армія Паўль фон Гіндэнбург · Аўгуст фон Макензен · Леапольд Баварскі · Эрых фон Фалькенгайн · Роберт фон Кош · Яганес фон Эбен · Фрыц фон Белаў · Адольф фон Карлавіц 10-я армія Герман фон Айхгорн · Эрых фон Фалькенгайн 11-я армія Макс фон Фабек · Аўгуст фон Макензен · Макс фон Гальвіц · Арнольд фон Вінклер · Куна фон Штойбен 12-я армія Макс фон Гальвіц · Макс фон Фабек 14-я армія Ота фон Белаў 17-я армія Ота фон Белаў · Бруна фон Мудра 18-я армія Оскар фон Гуцьер 19-я армія Фелікс фон Ботмер · Карл фон Фасбендэр Бугская армія Аляксандр фон Лінзінген Нёманская армія Ота фон Белаў Паўднёвая армія Аляксандр фон Лінзінген · Фелікс фон Ботмер

Тэматычныя сайты Internet Movie Database Слоўнікі і энцыклапедыі Britannica (анлайн) Нарматыўны кантроль BNF: 13544468z · GND: 119243334 · ISNI: 0000 0001 2102 0447 · LCCN: no96044856 · NDL: 00725615 · NKC: js20051017039 · NTA: 104723084 · SUDOC: 050761277 · VIAF: 67271443