Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч
Вінцэнт-Якуб Дунін-Марцінкевіч
1863
Асабістыя звесткі
Імя пры нараджэнні:	Вінцэнт-Якуб Дунін-Марцінкевіч
Псеўданімы:	Навум Прыгаворка
Дата нараджэння:	4 лютага 1808(1808-02-04)
Месца нараджэння:	Панюшкавічы, Бабруйскі павет, Мінская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці:	21 снежня 1884(1884-12-21) (76 гадоў)
Месца смерці:	Люцiнка[d], Валожынскі раён, Баранавіцкая вобласць, БССР
Пахаванне:	Валожынскі раён
Грамадзянства:	Расійская імперыя
Бацька:	Ян Дунін-Марцінкевіч[d]
Дзеці:	Каміла Марцінкевіч
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці:	мовазнавец, драматург, паэт, аўтар, перакладчык, пісьменнік
Кірунак:	камедыя
Жанр:	сатыра
Мова твораў:	польская і беларуская
Дэбют:	«Сялянка»
Творы ў Вікікрыніцах
Выявы на Вікісховішчы
Цытаты ў Вікіцытатніку

Вінцэ́нт-Яку́б (Вікенцій Іванавіч) Ду́нін-Марцінке́віч (4 лютага 1808, фальв. Панюшкавічы, Бабруйскі павет, Расійская імперыя, цяпер Бабруйскі раён Беларусі — 29 снежня 1884, Люцынка, Мінскі павет, Расійская імперыя, цяпер Валожынскі раён Мінскай вобласці; Псеўданім: Навум Прыгаворка) — беларускі празаік, паэт, драматург, тэатральны крытык. Заснавальнік нацыянальнай драматургіі, тэатра, першы класік новай беларускай літаратуры.

Паходжанне |

Належаў да каталіцкага шляхецкага (дваранскага) роду Дунін-Марцінкевічаў гербу «Лебедзь». Далёкія продкі Вінцэнта Дуніна-Марцінкевіча, калі верыць друкаваным гербоўнікам, паходзілі з Даніі. Прыдомак шляхецкага прозвішча не пярэчыць такой выснове (польск.: duńczyk — датчанін). Пазней, у паэме «3-над Іслачы, або Лекі на сон», згадваючы сваю асобу ў шэрагу іншых персанажаў твора, ён напіша: «Мой герб такога роду, які налічвае дванаццаць ваяводаў». Аднак паступова род драбнеў, і перад нараджэннем Вінцэнта яго бацькі самі арандавалі ў Бабруйскім павеце маёнтак свайго далёкага, але ўплывовага сваяка — магілёўскага біскупа Станіслава Богуш-Сестранцэвіча (1731—1826).

Біяграфія |

Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч нарадзіўся ў 1808 годзе ў фальварку Панюшкавічы Бабруйскага павета (цяпер в. Панюшкавічы, Бабруйскі р-н) ў сям'і шляхціца-арандатара (дакладная дата нараджэння высветлена параўнаўча нядаўна^[1]). Скончыў Бабруйскае павятовае вучылішча (1824). С. Богуш-Сестранцэвіч, знаходзячыся на пасадзе мітрапаліта ўсіх рымска-каталіцкіх касцёлаў Расійскай імперыі, узяў пляменніка ў Пецярбург, дзе падлетак Вінцэнт жыў у сярэдзіне 1820-х гадоў.

Вучыўся ў Пецярбургскім універсітэце (па іншых звестках — у Віленскім універсітэце) на медыцынскім факультэце, але не мог прызвычаіцца да анатаміравання і пакінуў вучобу.

З 1827 года юнак распачынае чыноўніцкую кар'еру. Ён працаваў памочнікам каморніка пры Мінскім межавым судзе, служыў перакладчыкам у Мінскай епархіяльнай кансісторыі, быў служачым у Мінскай крымінальнай палаце.

У 1840 сумесна з жонкай Юзэфай Бараноўскай, з якой ажаніўся ў вельмі маладым веку, набыў невялікі маёнтак Люцінка (Люцынка) у Пяршайскай воласці (каля мястэчка Івянец) Мінскага павета і кінуў дзяржаўную службу. Люцынка стала калыскай яго творчых задум. Тут разгарнулася яго культурна-асветная, літаратурная і тэатральная дзейнасць і прайшлі ўсе наступныя гады жыцця.

В. Дунін-Марцінкевіч з дачкой Камілай у групе інтэлігенцыі горада Мінска, пачатак 1860-х гг.

Падчас паўстання 1863—64 гадоў абвінавачваўся ў распаўсюджванні «шкодных для ўрада» ідэй. Паліцыя прыпісвала яму аўтарства антыўрадавых выданняў (напр., «Гутаркі старога дзеда»). Хоць прамы ўдзел В. Дуніна-Марцінкевіча ў паўстанні не быў даказаны, яго арыштавалі. 3 кастрычнік 1864 да снежня 1865 зняволены ў мінскую турму, потым быў пад наглядам паліцыі (зняты ў 1872—74, зноў устаноўлены ў 1876). Да самай смерці ён заставаўся пад наглядам паліцыі. Дачка Каміла за сувязь з паўстанцамі была выслана ў Сібір і з 1863 адбывала ссылку ў Салікамску.

Спрабаваў (1876) адкрыць нелегальную школку для навакольных дзяцей.

За сваё жыццё В. Дунін-Марцінкевіч ажыццявіў шматлікія падарожжы па Беларусі, а таксама ў Пецярбург, Маскву, Варшаву, Кіеў, Коўна. Ён сустракаўся і падтрымліваў сяброўскія адносіны з С. Манюшкам. Валодаў некалькімі мовамі, выдатна ведаў беларускую вусна-паэтычную творчасць, пісьмовыя літаратуры (польскую, рускую, украінскую, французскую).

Памёр у Люцынцы.

Творчасць |

Пісаў па-беларуску і па-польску. Творчую дзейнасць пачаў з оперных лібрэта. Як драматург і акцёр дэбютаваў у Мінску, паставіўшы аперэту «Рэкруцкі яўрэйскі набор» (1841) і выканаўшы ў ёй адну з галоўных роляў.

Прысылаў свае творы ў газету «Kurier Wilenski» («Виленский вестник»), якую рэдагаваў Адам Ганоры Кіркор. У 1846 годзе ў Вільні надрукаваны яго драматычны твор «Сялянка» («Ідылія»), у якім сяляне гавораць па-беларуску. Опера была пастаўлена ў 1852 на мінскай сцэне створаным ім тэатральным калектывам (паўторна пастаўлена ў Мінску ў 1994). Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч выконваў ролю Навума Прыгаворкі (адсюль яго псеўданім).

Першыя вядомыя паэтычныя творы В. Дуніна-Марцінкевіча на польскай мове («Малітва на памінальны дзень», «Дзіця і маці», «Вясна») прасякнуты сентыменталізмам і рэлігійнымі матывамі.

Аповесці «Шчароўскія дажынкі» і «Купала» В. Дуніна-Мацінкевіча, надрукаваныя ў 1910 г. выдавецтвам «Загляне сонца і ў наша аконца

У 1850-я г. распрацоўваў новыя жанравыя формы — вершаванае апавяданне і аповесць, баладу, вытрыманыя ў павучальна-дыдактычным духу («Вечарніцы», «Гапон», 1855, «Купала», 1856, «Шчароўскія дажынкі», 1857, «Травіца брат-сястрыца» і «Быліцы, расказы Навума», нап. 1857). У гэтых творах сплавіліся рамантычная цікавасць да народных звычаяў, традыцый і рэалістычнае імкненне перанесці на грунт рэальнага жыцця матывы, вобразы народных легенд, казак, паданняў. У творчасці В. Дуніна-Марцінкевіча сфарміраваўся своеасаблівы метад рамантычнага этнаграфізму, які адпавядаў пачатковаму этапу развіцця беларускай літаратуры XIX ст.^[2]

Адыход ад сентыментальна-ідылічных форм і жанраў выявіўся ў структуры вершаваных твораў, іх вострай канфліктнасці, імкненні вылучыць на першы план маральна-бытавую праблематыку, у спробах асэнсаваць некаторыя надзённыя з'явы сацыяльна-гістарычнай рэчаіснасці^[2]. У «Стаўроўскіх дзядах» (2-я частка «Вечарніц») побач са звычаёвымі рэаліямі выразна гучаць агульнагуманістычныя і сацыяльныя матывы. Ідэя маральнай чысціні народа выяўлена ў вершаванай аповесці «Купала». 3 пазіцый народнай этыкі зыходзіў аўтар і ў паэме «Гапон», паказаўшы барацьбу героя за асабістае шчасце, шырыню яго натуры, моцнае пачуццё чалавечай годнасці. У творы адлюстраваны і характэрныя сацыяльна-псіхалагічныя з'явы часу — нарастанне стыхійнага бунту сялян, трагедыя рэкрутчыны, маральны заняпад феадальнага грамадства. Этнаграфічна-бытавая праблематыка вызначальная і для вершаванай аповесці «Шчароўскія дажынкі», вершаванага апавядання «Быліцы, расказы Навума», балады «Травіца брат-сястрыца» і інш. У іх асноўнай матывіроўкай паводзін і ўчынкаў сталі народныя крытэрыі працавітасці і сумленнасці чалавека. Паэтызацыя земляробчай працы, узвышэнне чалавека з народа — сведчанне сувязі творчасці пачынальніка беларускай літаратуры з перадавымі традыцыямі славянскіх літаратур, глыбокага дэмакратызму яго эстэтыкі. У «Быліцах, расказах Навума» п'янства, маральная разбэшчанасць матывуюцца адмоўным уплывам феадальнай культуры.

Ідэя абнаўлення жыцця на больш гуманных, дэмакратычных прынцыпах выразна выяўлена ў «Халімоне на каранацыі»^[2] (нап. 1857, апубл. 1946). Твор праўдзіва адлюстраваў супярэчнасці ў свядомасці сялянскай масы напярэдадні рэформы 1861 года: нягледзячы на расчараванне спадарожнікаў Халімона пасля каранацыі, у іх усё ж застаецца вера ў «добрага» цара.

У распрацоўцы жанру балады паэт апіраўся на багатыя традыцыі рамантызму славянскіх літаратур, яе вытокі бачыў у народнай творчасці^[2]. Пра шырыню і плённасць творчых інтарэсаў В. Дуніна-Марцінкевіча сведчаць яго вершаваныя апавяданні на польскай мове, прысвечаныя актуальным з'явам грамадскага жыцця («Благаславёная сям'я», 1856), гістарычным падзеям («Славяне ў XIX стагоддзі», 1856, «Люцынка, або Шведы на Літве», нап. 1857). Пра арыентацыю на здабыткі Адама Міцкевіча і яго рамантычнай школы сведчаць і творы на польскай мове, і пераклад на беларускую мову «Пана Тадэвуша» (1859), забароненыя царскай цэнзурай (выйшлі толькі 2 «быліцы»).

У 1860-я — 1870-я гады напісаў камедыі «Пінская шляхта» і «Залёты». У камедыі «Пінская шляхта» (аўтарскае вызначэнне: фарс-вадэвіль, нап. 1866, апубл. 1918) аўтар выкрывае паразітычную сутнасць царскага чыноўніцтва. Тут многа камедыйна-бытавых сцэн, дзеянне часта суправаджаецца песнямі і танцамі, але вядучыя прынцыпы — сатырычнае выкрыццё «чыноўных п'явак». Высмейваецца каставая абмежаванасць пінскай шляхты. Сатырычная камедыя «Залёты» (нап. 1870, апубл. 1918) напісана ў традыцыях двухмоўя і прысвечана праблеме расслаення парэформеннай вёскі. У цэнтры п'есы вобраз вясковага гандляра Антона Сабковіча, асноўныя прынцыпы якога індывідуалізм, цынічны разлік, эгаізм.

Пачаўшы пісаць, ён сутыкнуўся з тымі самымі цяжкасцямі, што і ўсе літаратары гэтага перыяду — адсутнасцю ўнармаванай беларускай мовы (не было слоўнікаў і граматык). Нягледзячы на гэта, ён здолеў выйсці за вузкія дыялектныя межы і зарыентаваўся на агульнанародныя моўныя сродкі (пачаў ужываць формы словаў, якія былі вядомыя ва ўсёй Беларусі).

Творчае станаўленне В. Дуніна-Марцінкевіча складанае. Ён паэтызаваў жыццё і побыт селяніна як носьбіта высокіх маральных і эстэтычных каштоўнасцей, што садзейнічала нараджэнню новых дэмакратычных ідэй у беларускай літаратуры. Вялікая заслуга В. Дуніна-Марцінкевіча ў развіцці беларускай літаратурнай мовы, сілабічнага вершаскладання, у выпрацоўцы новых жанрава-стылістычных форм (ідылія, вершаванае апавяданне і аповесць, балада, камедыя). Значная частка яго твораў, у тым ліку камедыі, не ўбачылі свету пры жыцці аўтара.

Тэатр Дуніна-Марцінкевіча |

Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч арганізаваў тэатральную трупу — першы беларускі тэатр, які ладзіў спектаклі ў 1840—50-я гады. Тэатр наследаваў народныя традыцыі мастацтва, вызначаўся дэмакратызмам, абуджаў нацыянальную самасвядомасць у гледачоў, пакінуў прыкметны след у гісторыі беларускага сцэнічнага мастацтва, садзейнічаў яго станаўленню і развіццю. Выступаў пераважна ў фальварку Люцынка, а таксама ў Мінску, Бабруйску, Глуску і інш. У 1852 дзейнасць калектыву была забаронена ўладамі, і ён паказваў спектаклі фактычна нелегальна да 1856.^[3]

Выступленні прымяркоўваліся да свят і ўрачыстасцей. Для гэтага пісьменнік спецыяльна пісаў новую п'есу (большасць не збераглася). У спектаклях ужываліся руская, беларуская і польская мовы. У Мінску паказаны «Рэкруцкі яўрэйскі набор» (1841) і «Сялянка» («Ідылія», 9.2.1852; у ролях Іагана Бенатана і Навума Прыгаворкі раскрыўся яркі камедыйны талент В. Дуніна-Марцінкевіча).

У трупу (больш за 20 чалавек) уваходзілі Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч, яго дочкі Каміла і Мальвіна, сын Міраслаў, К. Кжыжаноўскі, Ляўданскі, Лопат, Ю. Кабылінскі, Прушынскі і інш. У пастаноўках удзельнічаў хор сялян з Люцынкі, быў аркестр.

Памяць |

Помнік Вінцэнту Дунін-Марцінкевічу і Станіславу Манюшку ў Мінску.

Польскі пецярбургскі часопіс «Kraj» («Край») у некралогу В. Дуніна-Марцінкевіча напісаў: «Удзячна і сардэчна ўспомняць яго некалі — калі пасталеюць — наступныя беларускія пакаленні».

На пачатку ХХ стагоддзя невялікая кагорта беларусаў-адраджэнцаў адзначыла 25-ю гадавіну смерці пісьменніка. Газета «Наша ніва» прысвяціла яму асобны нумар. Побач з артыкуламі Рамуальда Зямкевіча «Вінцук Дунін-Марцінкевіч, яго жыццё і літаратурнае значэнне», Альгерда Бульбы «Грамадзянскае становішча В. Дуніна-Марцінкевіча», Ядвігіна Ш. «В. Дунін-Марцінкевіч у практычным жыцці», вершам Янкі Купалы «Памяці Вінцука Марцінкевіча» быў змешчаны рэдакцыйны матэрыял, у якім адзначалася:

Усе культурныя нацыі вельмі шануюць памяць найбольш заслужаных сыноў сваіх і ў гадаўшчыну іх ураджэння, смерці і т.п. успамінаюць іх заслугі. Такія нацыянальныя памінкі маюць вялікую вагу: асвячаюць перад народам жыццё і працу лепшых грамадзян, яны паказваюць моц і сілу ўсяе нацыі, каторая такіх сыноў узгадавала, развіваюць у народзе паважанне да сябе самога, будзяць нацыянальную свядомасць, а разам з гэтым заахвочваюць кожнага да працы для грамадзянства, даводзячы жывым прыкладам, што раней ці пазней родны край ацэніць тую працу павэдлуг справядлівасці.

Прадстаўнікі беларускай дыяспары ў Празе ў час вечарыны, прысвечанай 40-м угодкам з дня смерці В. Дуніна-Марцінкевіча. 1924

Беларуская грамада ў Празе 30.12.1924 правяла юбілейную вечарыну, прысвечаную 40-м угодкам з дня смерці В. Дуніна-Марцінкевіча.
На магіле пісьменніка ва ўрочышчы Тупальшчына, недалёка ад Люцінкі пастаўлены помнік, а ў самой Люцінцы месца, дзе стаяла хата Беларускага Дудара, адзначана мемарыяльным знакам. Мемарыяльная дошка ўстаноўлена і на радзіме пісьменніка, у вёсцы Сычкава Бабруйскага раёна.

Імя Вінцэнта Дунін-Марцінкевіча носіць вуліца ў Мінску. Таксама імя В. Дуніна-Марцінкевіча носіць Магілёўскі абласны тэатр драмы і камедыі ў Бабруйску.
Міністэрства культуры Беларусі і Беларускі саюз тэатральных дзеячаў (БСТД) заснавалі тэатральную прэмію імя Вінцэнта Дуніна-Марцінкевіча. У Беларусі існуе Міжнародны фестываль нацыянальнай драматургіі, які таксама носіць імя драматурга.
4 лютага 2008 года Нацыянальны банк Беларусі ўвёў у абарачэнне памятныя манеты «В. Дунін-Марцінкевіч. 200 год». Пошта Беларусі ў 2008 годзе выпусціла марку, прысвечаную пісьменніку. 3 верасня 2016 года ў цэнтры Мінска адкрыты помнік кампазітару Станіславу Манюшку і Вінцэнту Дуніну-Марцінкевічу^[4].

• Манеты i маркі


• 
  

  

  
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  
  

Выдадзены самы поўны, у двух тамах, збор твораў В. Дуніна-Марцінкевіча (1984).

Выбраная бібліяграфія |

• Hapon: powieść białoruska, z prawdziwego zdarzenia, w języku białoruskiego ludu napisana: ozdobiona 4 rycynami / przez Wincentego Dunin Marcinkiewicza. — Mińsk: nakładem księgarzy mińskich braci Bejlinów, 1855. — 125 с.


• Ciekawyś? Przeczytaj!: trzy powiastki i wierszyk ulotny / przez Wincentego Dunin Marcinkiewicza. — Mińsk: drukiem Jokiela Dworzeca, 1856. — 112 с.


• Dudarz białoruski, czyli Wszystkiego po trosze / przez Wincentego Dunin Marcinkiewicza. — Mińsk: nakładem i drukiem J. Dworca, 1857. — 117 с.


• Wieczarnicy / Wincuka Dunin-Marcinkiewicza. — Pieciarburh: Zahlanie sonce i ŭ naše wakonce, 1909. — 32 c. — (Biełaruskije pieśniary; T. 5).


• Драматычныя творы / Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч. — Мн.: Мастацкая літаратура, 2006. — 124, [2] с.

Зноскі

Літаратура |

• Кісялёў Г. Спасцігаючы Дуніна-Марцінкевіча. — Мн., 1988.


• Навуменка І. Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч. — Мн., 1992.


• Рагойша В. Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч // Беларуская літаратура: вучэб. дапам. для 9-га кл. устаноў агул. сярэд. адукацыі з беларус. і рус. мовамі навучання / пад рэд. В. П. Рагойшы. — Мн.: Нац. ін-т адукацыі, 2011. — 320 с. ISBN 978-985-465-898-8
  


• Янушкевіч Я. Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч // Гісторыя беларускай літаратуры XI—XIX стагоддзяў. У 2 т. Т. 2. Новая літаратура: другая палова XVIII—XIX ст. / НАН Беларусі, Ін-т мовы і літ. імя Я. Коласа і Я. Купалы; навук. рэд. тома У. I. Мархель, В. А. Чамярыцкі. — 2-е выд. — Мінск: Беларус. навука, 2010. — 582 с. ISBN 978-985-08-1167-7.


• Wincenty Dunin-Marcinkiewicz : poeta polsko-białoruski / Józef Gołąbek. — Wilno, 1932.

Спасылкі |

	Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч у Вікіцытатніку
	Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч у Вікікрыніцах
	Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч на Вікісховішчы

• ДУНІН-МАРЦІНКЕВІЧ Вінцэнт

г р п Пісьменнікі і паэты Беларусі Сярэднявечча: XI-XV стст. Кірыла Тураўскі · Грыгорый Цамблак · Яфрэм Смаленскі Адраджэнне: XVI ст. Ян Вісліцкі · Андрэй Рымша · Васіль Цяпінскі · Мялецій Сматрыцкі · Лаўрэнцій Зізаній · Сымон Будны · Францыск Скарына · Мікола Гусоўскі · Фёдар Еўлашоўскі · Аляксандр Ходзька · Іпацій Пацей · Мацей Стрыйкоўскі · Афанасій Філіповіч Эпоха барока: XVI ст. - XVIII ст. Спірыдон Собаль · Лаўрэнцій Крышкоўскі · Міхал Карыцкі · Лявон Мамоніч · Андрэй Мужылоўскі · Іосіф Палоўка · Андрэй Белабоцкі · Іаіль Труцэвіч · Іван Ужэвіч · Ян Казімір Пашкевіч · Сімяон Полацкі · Мацей Казімір Сарбеўскі · Францішка Уршуля Радзівіл · Францішак Дыянізы Князьнін XIX ст. Паўлюк Багрым · Ян Баршчэўскі · Францішак Багушэвіч · Канстанцін Вераніцын · Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч · Рыгор Кіпрыяновіч · Адам Міцкевіч · Эліза Ажэшка · Уладзіслаў Сыракомля · Ігнат Ходзька · Ян Чачот · Тамаш Зан · Ануфрый Петрашкевіч · Францішак Малеўскі · Міхал Рукевіч · Ігнат Дамейка · Восіп Кавалеўскі · Адам Плуг Пачатак XX ст. Францішак Аляхновіч · Максім Багдановіч · Пятрусь Броўка ◊ · Алесь Гарун · Пятро Глебка ◊ · Максім Гарэцкі · Зміцер Жылуновіч (Цішка Гартны) · Якуб Колас ◊ · Карусь Каганец · Янка Купала · Гальяш Леўчык · Антон Лявіцкі (Ядвігін Ш.) · Язэп Лёсік · Міхась Лынькоў ◊ · Янка Маўр ◊ · Валерый Маракоў · Алаіза Пашкевіч (Цётка) · Піліп Пестрак ◊ · Змітрок Бядуля · Алесь Пруднікаў · Рыгор Рэлес ◊ · Леапольд Родзевіч · Кузьма Чорны · Алесь Салагуб · Паўлюк Трус · Зміцер Фалькоўскі · Міхась Чарот · Хвядос Шынклер · Андрэй Мрый · Валянцін Таўлай · Язэп Фарботка · Дарафей Бохан · Зоська Верас · Альберт Паўловіч · Адам Бабарэка · Змітрок Астапенка · Анатоль Вольны · Сяргей Ракіта· Стары Улас Пасляваенны перыяд Алесь Адамовіч † · Наталля Арсеннева † · Рыгор Барадулін † · Янка Брыль † · Васіль Быкаў † · Вера Вярба † · Ніл Гілевіч † · Ларыса Геніюш † · Міхаіл Герчык † · Мікола Гіль· Міхал Гольдман (Міхал Ясень) † · Анатоль Грачанікаў † · Сяргей Дзяргай † · Мікола Ермаловіч † · Віктар Казько † · Уладзімір Караткевіч † · Барчыс Сачанка † · Кастусь Кірэенка † · Міхась Клімковіч † · Генадзь Кляўко † · Уладзімір Корбан † · Кандрат Крапіва † · Рыгор Крушына † · Аркадзь Куляшоў † · Уладзімір Марук † · Андрэй Макаёнак † · Іван Мележ † · Іван Навуменка † · Уладзімір Някляеў ◊ · Пімен Панчанка † · Павел Пруднікаў † · Раман Сабаленка † · Анатоль Сербантовіч † ·Янка Сіпакоў † · Эдуард Скобелеў † · Алесь Ставер † · Анатоль Сыс † · Максім Танк † · Ніна Тарас † · Уладзімір Верамейчык † · Мікола Федзюковіч † · Мікола Шабовіч ◊ · Іван Чыгрынаў † · Іван Шамякін † · Уладзімір Шыцік † · Карлас Шэрман † · Сакрат Яновіч † · Яўгенія Янішчыц † · Эдзі (Каган) Агняцвет † Сучасныя аўтары Алесь Пісьмянкоў † · Ала Канапелька † · Славамір Адамовіч · Валянцін Акудовіч · Эдуард Акулін · Арцём Арашонак · Уладзімір Арлоў · Алесь Аркуш · Зміцер Арцюх · Сяргей Астравец · Аляксандр Афяроўскі · Ігар Бабкоў · Алесь Бадак · Зміцер Бартосік · Альгерд Бахарэвіч · Юрась Барысевіч · Аляксей Бацюкоў · Вадзім Болбас · Анатоль Бутэвіч · Аксана Бязлепкіна · Пятро Васючэнка · Лявон Вашко · Зміцер Вішнёў · Леанід Галубовіч · Валерый Гапееў · Усевалад Гарачка · Віктар Гардзей · Адам Глобус · Уладзімір Глушакоў · Юрый Гумянюк · Леанід Дранько-Майсюк · Андрэй Дынько · Сяргей Законнікаў · Анатоль Івашчанка · Вольга Іпатава · Вольга Караткевіч · Анатоль Казлоў · Севярын Квяткоўскі · Ганна Кісліцына · Андрэй Курэйчык · Валерыя Кустава · Міра Лукша · Марыя Мартысевіч · Алесь Марціновіч · Серж Мінскевіч · Вінцэсь Мудроў · Таццяна Мушынская · Мікола Мятліцкі · Мікола Папека · Алесь Пашкевіч · Генадзь Пашкоў · Сяргей Прылуцкі · Барыс Пятровіч · Алесь Разанаў · Людміла Рублеўская · Сяргей Сматрычэнка · Людка Сільнова · Віктар Слінко · Уладзімір Сцяпан · Віктар Сямашка · Анка Упала · Уладзімір Садоўскі · Андрэй Федарэнка · Мікалай Чаргінец · Віктар Шніп · Макс Шчур · Лявон Юрэвіч Народныя пісьменнікі БССР і Беларусі †Кандрат Крапіва (1956) · †Міхась Лынькоў (1962) · †Іван Мележ (1972) · †Іван Шамякін (1972) · †Андрэй Макаёнак (1977) · †Васіль Быкаў (1980) · †Янка Брыль (1981) · †Іван Чыгрынаў (1994) · †Іван Навуменка (1995) Народныя паэты БССР і Беларусі †Янка Купала (1925) · †Якуб Колас (1926) · †Пятрусь Броўка (1962) · †Аркадзь Куляшоў (1968) · †Максім Танк (1968) · †Пімен Панчанка (1972) · †Ніл Гілевіч (1991) · †Рыгор Барадулін (1992) «◊» — пісьменнікі і паэты, якія працягваюць сваю творчасць і ў наступны перыяд, «†» — памерлыя