Паўночная Македонія

; ;	; ;
; Сцяг Рэспублікі Паўночная Македонія;	; Герб Рэспублікі Паўночная Македонія;
	; ;
	; Дэвіз: «Слобода или смрт за Македонија»; «Воля або смерць за Македонію»;
	; Гімн: «Денес над Македонија»;
; Дата незалежнасці;	; 8 верасня 1991 (ад Югаславіі);
; Афіцыйныя мовы;	; македонская мова і албанская мова;
; Сталіца;	; Скоп’е;
; Найбуйнейшыя гарады;	; Скоп’е, Бітала, Куманава, Прылеп, Цетава;
; Форма кіравання;	Парламенцкая рэспубліка;
; Прэзідэнт ; Прэм'ер-міністр;	; Георгэ Іванаў ; Зоран Заеў;
; Плошча; • Усяго; • % воднай паверхні;	; ; 25.713 км²; 1,9;
; Насельніцтва; • Ацэнка (2012); • Перапіс (2002); • Шчыльнасць;	; ; 2.062.294 чал. (146-я); 2.022.547 чал.; 80,1 чал./км² (122-я);
; ВУП (ППЗ); • Разам (2013); • На душу насельніцтва;	; ; $26,1 млрд (124-ы); $12.587 (84-ы);
; ВУП (намінал); • Разам (2013); • На душу насельніцтва;	; ; $9,576 млрд (137-ы); $4.931 (97-ы);
; ІРЧП (2013);	0,732 (высокі) (84-ы);
; Этнахаронім;	; Македонцы;
; Валюта;	; Македонскі дэнар (MKD);
; Інтэрнэт-дамены;	; .mk, .мкд;
; Тэлефонны код;	; +389;
; Часавыя паясы;	; UTC+1;

У гэтага паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Македонія, значэнні.

Рэспубліка Паўночная Македонія (макед.: Република Северна Македонија), да 2019 года Рэспубліка Македонія (макед.: Република Македонија) — краіна на Балканскім паўвостраве ў паўднёва-ўсходняй Еўропе. Адна з дзяржаў-пераемніц былой Югаславіі, незалежнасць ад якой абвясціла ў 1991 годзе. У 1993 годзе дзяржава стала членам Арганізацыі Аб'яднаных Нацый, але, праз спрэчку з Грэцыяй наконт выкарыстання назвы «Македонія», была прынята пад умоўнай назвай Былая Югаслаўская Рэспубліка Македонія (БЮРМ; макед.: Πоранешна Југословенска Република Македонија — ΠЈРМ), найменне, якое таксама ўжываецца такімі міжнароднымі арганізацыямі як Еўрапейскі Саюз, Савет Еўропы і НАТА. Паводле перапісу 2014 года насельніцтва Македоніі болей за 2 млн жыхароў, з якіх 500 тысяч жыве ў сталіцы краіны — Скоп’і.

Македонія не мае выхаду да мора, гранічыць з Косава на паўночным захадзе, Сербіяй на поўначы, Балгарыяй на ўсходзе, Грэцыяй на поўдні і Албаніяй на захадзе. Тэрыторыя краіны складае каля траціны больш буйнога геаграфічнага рэгіёна Македоніі, які таксама ўключае ў сябе часткі Грэцыі, Балгарыі і Албаніі. Македонія ўключае ў сябе больш за 50 азёр і 16 гор, вышыня якіх перавышае 2000 метраў. Македонцы складаюць каля 64% ад агульнай колькасці насельніцтва краіны. Апроч іх, у Македоніі жыве вялікая этнічная меншасць албанцаў (25%) і іншыя невялікія меншасці, што прыводзіць да канфліктаў на этнічнай глебе, асабліва паміж македонцамі і албанцамі.

Рэспубліка Македонія мае адну з самых слабых эканомік у Еўропе і знаходзіцца ў працэсе эканамічнай і палітычнай трансфармацыі. Краіна змагаецца з высокім узроўнем беспрацоўя, слабай інфраструктурай і адсутнасцю інвестыцый. Дзяржава з’яўляецца сябрам ААН, Цэнтральна-Еўрапейскай асацыяцыі свабоднага гандлю, Арганізацыі па бяспецы і супрацоўніцтве ў Еўропе, Савета Еўропы, Сусветнай гандлёвай арганізацыі, Міжнароднага валютнага фонду і Сусветнага банку, а таксама падала заяўку на ўступленне ў НАТА і з 2005 года з’яўляецца афіцыйным кандыдатам на членства ў Еўрапейскім Саюзе.

Змест

1 Назва

2 Гісторыя

3 Дзяржаўны лад і палітыка
- 3.1 Выканаўчая ўлада
- 3.2 Заканадаўчая ўлада

4 Знешняя палітыка
- 4.1 Беларуска-македонскія адносіны

5 Узброеныя сілы

6 Адміністрацыйны падзел

7 Фізіка-геаграфічная характарыстыка
- 7.1 Геаграфічнае становішча
- 7.2 Рэльеф
- 7.3 Клімат

8 Насельніцтва
- 8.1 Колькасць, рассяленне
- 8.2 Гарады
- 8.3 Нацыянальны склад
- 8.4 Мовы
- 8.5 Рэлігійны склад

9 Эканоміка

10 Культура і мастацтва
- 10.1 Кінематограф
- 10.2 Кухня
- 10.3 Архітэктура

11 Галерэя

12 Гл. таксама

13 Крыніцы

14 Спасылкі
- 14.1 Афіцыйныя ўрадавыя сайты

Назва |

Македонія з часоў распаду Югаславіі вяла спрэчку з Грэцыяй аб сваім назове. Па патрабаванні Грэцыі Македонія была прынята ў ААН у 1993 годзе пад назвай Былая югаслаўская Рэспубліка Македонія (БЮРМ). Грэцыя настойвала на тым, каб назва Македоніі была зменена, каб пазбегнуць блытаніны з грэчаскай правінцыяй — гістарычнай вобласцю Македонія, якая мяжуе з аднайменнай незалежнай рэспублікай^[2]. Больш за дваццаць гадоў ішла спрэчка, Грэцыя дабівалася неабходнасці змянення назвы краіны-суседкі і выступала супраць яе ўступлення ў Еўрасаюз і НАТА. 17 чэрвеня 2018 года Грэцыя і Македонія падпісалі пагадненне аб перайменаванні былой югаслаўскай рэспублікі ў Рэспубліку Паўночная Македонія^[3]. 11 студзеня 2019 года македонскія парламентарыі адобрылі ўнясенне адпаведных паправак у Канстытуцыю.

Гісторыя |

Асноўны артыкул: Гісторыя Македоніі

Тэрыторыя сучаснай Рэспублікі Македонія ў розныя гістарычныя перыяды належыла розным дзяржавам і імперыям — Паёніі, Старажытнай Македоніі (чыю назву ўспадкаваў увесь геаграфічны рэгіён), Рымскай і Візантыйскай імперыям, сярэднявечнаму Балгарскаму царству, Сербскаму царству, Асманскай імперыі. У 864, калі тэрыторыя знаходзілася ў складзе Балгарскага царства, хрысціянства было прынята дзяржаўнай рэлігіяй. Сучасныя македонцы этнічна блізкія да балгараў. У XIV ст. гэтыя землі былі заваяваныя Асманскай імперыяй.

У 1878 Расія вызваліла Балгарыю і заключыла з Турцыяй Сан-Стэфанскі мір, паводле якога з'яўлялася дзяржава Балгарыя, а часткі Македоніі, населеныя паўднёвымі славянамі, уваходзілі ў межы Балгарыі. Аднак гэта было нявыгадна вялікім сілам у Еўропе і за Сан-Стэфанскай дамовай рушыла ўслед Берлінская, разрэзаўшая Балгарыю на дзве часткі — Княства Балгарыя і Усходнюю Румелію. Македонія з яе паўднёваславянскім насельніцтвам ізноў перайшла да турак.

У 1912 пачалася першая Балканская вайна. Балгарскія і саюзныя балканскія хрысціянскія войскі разграмілі Турцыю і Македонія ізноў стала балгарскай. Аднак амаль адразу жа пачалася вайна паміж саюзнікамі — Балгарыяй і астатнімі балканскімі хрысціянскімі народамі, у выніку якой Балгарыя страціла Македонію.

У выніку Балканскіх войн 1912 і 1913 і падзення Асманскай імперыі Македонія была падзеленая паміж Сербіяй пад назвай Južna Srbija («Паўднёвая Сербія»), Грэцыяй (Эгейская Македонія) і Балгарыяй (Пірынскі край). Пасля Першай Сусветнай вайны Сербія ўступіла ў ізноў створанае Каралеўства сербаў, харватаў і славенцаў. У 1929 каралеўства атрымала новае імя — Югаславія і было падзелена на правінцыі — бановіны. Тэрыторыя сучаснай Рэспублікі Македоніі стала Вардарскай правінцыяй (Vardarska banovina).

Гістарычны цэнтр горада Бітала.

Архітэктура ў горадзе Охрыд.

У 1941 Югаславію захапілі Краіны Восі. Тэрыторыя Вардарскай бановіны была падзеленая паміж Балгарыяй і Албаніяй. Частка македонскіх славян падтрымлівала рух супраціву, які ўзначаліў Ціта, які пасля стаў прэзідэнтам Югаславіі. Паслу заканчэння Другой Сусветнай вайны была ўтворана Федэратыўная Народная Рэспубліка Югаславія з шасці рэспублік, у тым ліку Народнай Рэспублікі Македоніі. Пры перайменаванні аб'яднання ў Сацыялістычную Федэратыўную Рэспубліку Югаславію у 1963 Македонія таксама была перайменавана ў Сацыялістычную Рэспубліку Македонію.

1991 — дэкларацыя аб суверэнітэце і рэферэндум аб незалежнасці Македоніі, якая прывяла да бяскроўнага выхаду са складу Югаславіі. Першым прэзідэнтам Македоніі стаў выхадзец з мясцовай партнаменклатуры Кіра Глігараў (1991—1999).

1991 — Балгарыя — першая дзяржава свету, якая прызнала незалежнасць Македоніі.

2 мая 1992 Еўрапейскі саюз пагадзіўся прызнаць Македонію толькі ў тым выпадку, калі будзе знойдзена прымальная для ўсіх назва новай дзяржавы. У красавіку 1993 Македонія была прынята ў ААН, але пад назвай Былая югаслаўская Рэспубліка Македонія.

1993 — увод «блакітных касак» [1]) ААН.

16 лютага 1994 Грэцыя ўвяла забарону на гандаль з Македоніяй.

31 сакавіка 1995 Савет бяспекі ААН прыняў Рэзалюцыю аб падаўжэнні мандата міратворчых сіл на 8 месяцаў.

5 кастрычніка 1995 Парламент прыняў рашэнне аб скасаванні старога і заснаванні новага нацыянальнага сцяга.

12 кастрычніка 1995 Македонія становіцца членам Арганізацыі па бяспецы і супрацоўніцтве ў Еўропе (АБСЕ). 8 лістапада Македонія становіцца членам Савета Еўропы.

У выніку вайны ў Косаве ў 1999 каля 360 000 косаўскіх албанцаў збеглі на тэрыторыю Македоніі. Уцекачы неўзабаве пакінулі краіну, але крыху пазней мясцовыя албанцы па іх прыкладу высунулі патрабаванне аўтаноміі для раёнаў рэспублікі з пераважным албанскім насельніцтвам.

1999—2004 — прэзідэнт Барыс Трайкоўскі. 23 снежня 1999 Урад Македоніі ў поўным складзе сышоў у адстаўку.

23 лютага 2001 — Падпісана пагадненне аб дэлімітацыі і дэмаркацыі мяжы паміж СРЮ і Македоніяй.

2001 сакавік — жнівень — Албанскае паўстанне, якое ахапіла поўнач і захад краіны (асабліва раён Цетава). Албанская армія нацыянальнага вызвалення (лідар Алі Ахмеці) пачалі ваенна-партызанскія дзеянні супраць рэгулярнай арміі Македоніі. Супрацьстаянню паклала канец толькі ўмяшанне НАТА, у выніку чаго парламент Македоніі прыняў папраўкі да Канстытуцыі, па якой албанцам была прадстаўленая абмежаваная юрыдычная і культурная аўтаномія (афіцыйны статус албанскай мовы, амністыя паўстанцаў, албанская паліцыя ў албанскіх раёнах).

2002 — спарадычныя рэцыдывы албана-македонскага міжэтнічнага канфлікту.

17 сакавіка 2003 — Савет НАТА прыняў рашэнне да 31 сакавіка завяршыць аперацыю па забеспячэнні стабільнасці ў Македоніі, 18 сакавіка Савет ЕС прыняў рашэнне аб пачатку міратворчай аперацыі ў Македоніі.

Дзяржаўны лад і палітыка |

Асноўны артыкул: Дзяржаўны лад і палітыка Македоніі

Македонія — дэмакратычная парламенцка-прэзідэнцкая рэспубліка. Канстытуцыя Македоніі была прынята 17 лістапада 1991. У 1992 і 2001 у Канстытуцыю ўносіліся папраўкі.

Выканаўчая ўлада |

Асноўны артыкул: Прэзідэнт Македоніі

Кіраўнік дзяржавы — прэзідэнт, які абіраецца на 5-гадовы тэрмін у ходзе ўсеагульных выбараў і можа знаходзіцца на пасадзе толькі два тэрміны запар. Прэзідэнт прадстаўляе краіну за мяжой, адказвае за правядзенне знешняй палітыкі, з'яўляецца галоўнакамандуючым узброенымі сіламі, валодае правам вета на законапраекты, зацверджаныя парламентам у першым чытанні, вылучае кандыдатуру прэм'ер-міністра, аб'яўляе памілаванне, прызначае паслоў, прапануе кандыдатуры двух членаў Рэспубліканскага судовага савета і Савета па міжэтнічных адносінах, прызначае членаў Савета бяспекі.

Заканадаўчая ўлада |

Асноўныя артыкулы: Сход Рэспублікі Македонія, Прэм'ер-міністр Рэспублікі Македонія

Вышэйшы заканадаўчы орган краіны — аднапалатны Сход, які складаецца з 120 дэпутатаў (85 з іх абіраюцца ўсеагульным прамым галасаваннем, 35 праходзяць па партыйных спісах). Тэрмін паўнамоцтваў дэпутатаў — 4 гады. Выбарчым правам надзелены ўсе грамадзяне краіны, якія дасягнулі 18-гадовага ўзросту. Парламент распрацоўвае і ўхваляе канстытуцыю, прымае законы, сцвярджае падаткі і бюджэт, ратыфікуе міжнародныя дагаворы і пагадненні, прызначае рэферэндумы, сцвярджае і ссоўвае ўрад, прызначае і ссоўвае суддзяў, аб'яўляе амністыю.

Вышэйшы орган выканаўчай улады — урад. Складаецца з прэм'ер-міністра, якому прэзідэнт даручае сфарміраваць кабінет, і міністраў, прапанаваных прэм'ер-міністрам. Пасля гэтага ўрад абіраецца парламентам і нясе перад ім адказнасць.

15 лістапада 2004 г. ў адстаўку падаў прэм'ер-міністр Македоніі Мурлы Костаў.

Па меркаванню назіральнікаў, гэта звязана з вынікамі нядаўняга рэферэндума з нагоды адмены закона, які пашырае права албанскай меншасці. У выніку рэферэндуму закон застаўся ў сіле, што можа прывесці да ўсталявання кантролю этнічных албанцаў над шматлікімі раёнамі Македоніі і ўзмацніць сепаратысцкія настроі.

Мурлы Костаў абвінаваціў свайго партнёра па ўрадавай кааліцыі — партыю «Албанскі саюз за інтэграцыю» (якая ўзначаліла антыўрадавае паўстанне 2001 г.) — у адстойванні групавых інтарэсаў і карупцыі.

Дыяграма, якая паказвае партыйны склад Парламента склікання 2014 года. Каляровыя часткі адлюстроўваюць прапорцыі прадстаўніцтва партый. Адпаведнасць колеру пэўнай партыі паказана ў табліцы справа.

Колер	Партыя	Месцаў
	УМРА–ДПМНА	57
	Сацыял-дэмакратычны саюз	37
	Дэмакратычны саюз за інтэграцыю	17
	Дэмакратычная партыя албанцаў	7
	Дэмакратычны саюз	2
	Дэмакратычнае аднаўленне	1
	Нацыянал-дэмакратычнае адраджэнне	1
	Грамадзянскі выбар	1
Усяго месцаў		123

Знешняя палітыка |

Беларуска-македонскія адносіны |

Дыпламатычныя дачыненні ўрады ўстанавілі 20 студзеня 1993. З 3 красавіка 2002 года македонскі пасол у Расіі атрымаў акрэдытацыю ў Беларусі па сумяшчальніцтве^[4].

Грамадзяне Беларусі могуць карыстацца безвізавым ўездам у Рэспубліку Македонію на тэрмін да 90 дзён пры наяўнасці афіцыйнага ці гасцявога запрашэння альбо турыстычнага ваўчара^[5].

Узброеныя сілы |

На 2004—2005 год ва Узброеных сілах Рэспублікі Македонія налічваецца 10890 чалавек.
УС Македоніі ўдзельнічалі ў Іракскай вайне.

Адміністрацыйны падзел |

Асноўны артыкул: Адміністрацыйны падзел Македоніі

Статыстычны рэгіён	Муніцыпалітэты	Плошча, км²	Насельніцтва	Статыстычны рэгіён	Муніцыпалітэты	Плошча, км²	Насельніцтва

Вардарскі	Велес (11^{[ап 1]}) Градска (15) Дэмір-Капія (21) Кавадарцы (28) Негоціна (45) Росаман (55) Чашка (68)	3995	153,272	Паўночна-Усходні	Кратава (33) Крыва-Паланка (35) Куманава (37) Ліпкава (38) Ранкаўцэ (54) Стара-Нагарычанэ (60)	2306	176,174
Паложскі	Багавінье (2) Брвеніца (7) Госцівар (14) Егуноўцэ (23) Жэліна (24) Маўрава і Растуша (42) Урапчыштэ (64) Цеарцэ (65) Цетава (66)	2479	319,532	Пелаганійскі	Бітала (5) Долнэні (17) Дэмір-Хісар (22) Крушэва (34) Крывагаштані (36) Могіла (43) Новацы (46) Прылеп (52) Рэсен (56)	4719	231,500
Паўднёва-Заходні	Вевчані (10) Дэбар (18) Дэбарца (19) Кічэва (30) Македанскі-Брод (41) Охрыд (47) Пласніца (50) Струга (61) Цэнтар-Жупа (67)	3280	220,065	Скопскі	Арачынава (1) Зелянікава (25) Іліндэн (27) Петравец (48) Скоп'е (58) Сопіштэ (59) Студэнічані (63) Чучэр-Сандэва (69)	1818	617,646
Паўднёва-Усходні	Басілава (3) Богданцы (6) Валандава (8) Васілева (9) Геўгелія (13) Дойран (16) Кончэ (31) Наво-Село (44) Радавіш (53) Струміца (62)	2741	173,572	Усходні	Берава (4) Вініца (12) Дэльцэва (20) Зрноўцы (26) Карбінцы (29) Кочані (32) Лозава (39) Македанска-Каменіца (40) Пехчэва (49) Пробішціп (51) Светы-Ніколэ (57) Чэшынава-Аблешэва (70) Шціп (71)	3539	177,411

↑ Нумары муніцыпалітэтаў у дужках адпавядаюць нумарам дадзеных перыферый на карце зверху.

Фізіка-геаграфічная характарыстыка |

Геаграфічнае становішча |

Косава

Грэцыя

Албанія

Сербія

Балгарыя

МАКЕДОНІЯ

Эгейскае

мора

р.Вардар

Ахрыдскае

воз.

Дойранскае

воз.

воз.Прэспа

СКОП’Е

Цетава

Куманава

Шціп

Велес

Госцівар

Кічэва

Прылеп

Струміца

Бітала

г.Кораб

Асноўны артыкул: Геаграфія Македоніі

Геаграфічная вобласць Македонія падзеленая цяпер паміж трыма краінамі — яе паўднёвая частка, амаль палова ўсёй тэрыторыі, Эгейская Македонія, уваходзіць у склад Грэцыі; усходнія землі — Пірынская Македонія — прыналежаць Балгарыі, а Рэспубліка Македонія раскінулася на поўначы і захадзе, у даліне ракі Вардар.

Рэльеф |

На большай частцы тэрыторыі размяшчаюцца хрыбты сярэдневысокіх горных сістэм Скопска Чорная Гара, Пінд (вышэйшы пункт — г. Кораб (2753 м) і Пірын, падзеленых шырокімі міжгорнымі катлаванамі. Адзін ад іншага горныя хрыбты адлучаюць даліны рэк Вардар і Струміца, якія працякаюць праз усю краіну. На паўднёвым захадзе размешчаныя часткова належныя Македоніі буйныя азёры Ахрыдскае і Прэспа, а на паўднёвым усходзе — буйнае Дойранскае возера. На рэчцы Длабоцы знаходзіцца самы высокі ў Македоніі вадаспад вышынёй 136 м — Корабскі вадаспад.

Рэгіён сейсмічна актыўны, землетрасенні даволі моцныя. У выніку апошняга, якое адбылося ў 1963, быў моцна разбураны горад Скоп'е.

Клімат |

У Македоніі клімат пераходзіць ад умеранага да субтрапічнага. Сярэдняя тэмпература студзеня — 11-12 °C, ліпеня — 21-23 °C. Гадавая колькасць ападкаў 500—700 мм.

Насельніцтва |

Колькасць, рассяленне |

Па дадзеных на ліпень 2004 г, насельніцтва рэспублікі складае 2,071,210 чалавек.

Асаблівасцю дэмаграфічнай сітуацыі ў Македоніі з'яўляецца перавышэнне нараджальнасці албанскай часткі насельніцтва над славянскай, што характэрна наогул для мусульманскіх меншасцей у шматлікіх дзяржавах свету. Аднак у апошнія гады нараджальнасць албанцаў падае хутчэйшымі тэмпамі: у 2005 колькасць парадзіх-албанак склала 30,8 % ад агульнага ліку жанчын, якія нарадзілі дзяцей, тады як у 2001 дадзены паказчык дасягаў амаль 40 %.

Гарады |

Сталіцай рэспублікі і самым буйным яе горадам з'яўляецца Скоп'е (насельніцтва 600 тыс.). Іншыя буйныя гарады — Бітала, Куманава, Прылеп і Цетава (насельніцтва 50 — 100 тыс.).

Нацыянальны склад |

Македонцы — 1297981 (64,18 %)

Албанцы — 509083 (25,17 %)

Туркі — 77959 (3,85 %)

Цыгане — 53879 (2,66 %)

Сербы — 35939 (1,78 %)

Балгары — 20953 (1,01 %)

Баснійцы — 17018 (0,841 %)

Арамуны — 9695 (0,479 %)

Іншыя народнасці — 48703 (1,04 %)

Мовы |

68 % насельніцтва гаворыць на македонскай мове паўднёваславянскай групы моў. 25 % насельніцтва гаворыць на албанскай мове, 3 % — на турэцкай, 2 % — на серба-харвацкай.

Рэлігійны склад |

Большасць жыхароў краіны (каля 67 %) належыць да некананічнай Македонскай праваслаўнай царквы (адзіны выпадак у свеце, калі большасць насельніцтва належыць на некананічнай праваслаўнай юрысдыкцыі). У 1967 г., царква абвясціла сваю незалежнасць ад Сербскай праваслаўнай царквы, але яе аўтакефалія не прызнаецца іншымі праваслаўнымі цэрквамі. Мусульмане складаюць 30 % ад агульнай колькасці вернікаў, прыхільнікаў іншых канфесій — 3 %. Усяго ў Македоніі 1200 праваслаўных цэркваў і манастыроў і 425 мячэцяў.

Эканоміка |

Падрабязней гл. таксама: Алкалоід, кампанія

У Македоніі здабываюць храміты, медныя, свінцова-цынкавыя і жалезныя руды, марганец. Ёсць прадпрыемствы чорнай і каляровай металургіі, машынабудаўнічыя, хіміка-фармацэўтычныя, лёгкай і харчовай прамысловасці.

Культура і мастацтва |

Асноўны артыкул: Культура Македоніі

Кінематограф |

Помнік Мілтану Манакі.

Асноўны артыкул: Кінематограф Македоніі

Вытворчасць фільмаў у Македоніі пачалася ў 1905 годзе са з'яўленнем піянераў кінематографа на Балканах братоў Манакі, якія здымалі, у асноўным, кароткія дакументальныя фільмы, засяроджваючы ўвагу на традыцыях, паўсядзённым жыцці, а таксама значных падзеях, як, напрыклад, візіт у Македонію султана Мехмеда V у 1911 годзе. На працягу 1920-х гадоў у буйных гарадах было адкрыта некалькі кінатэатраў, першым з якіх быў «Апалон», адкрыты ў Скоп'е ў 1925 годзе. Пасля Другой сусветнай вайны і абвяшчэння Народнай Рэспублікі Македоніі ў складзе Югаславіі македонскі кінематограф пачаў станавіцца больш значным, але да 1980-х гадоў прытрымліваўся югаслаўскай ідэалагічнай хвалі. Асноўнымі тэмамі фільмаў у гэты перыяд былі вызваленне ад войскаў Нацысцкай Германіі ў Другой сусветнай вайне, грамадзянская вайна ў Грэцыі, камуністычныя партызаны і паўстанні супраць Асманскай імперыі. Першым мастацкім фільмам у Македоніі стала стужка «Фросіна» 1952 года, а першай каляровай карцінай стала «Міс Стоўн», знятая ў 1958 годзе. У 1979 годзе ў Бітале быў заснаваны міжнародны кінафестываль братоў Манакі, які праводзіцца да цяперашняга часу.

У 1980-я гады ў македонскім кіно ўвага пачынае надавацца асабістым драмам і дылемам сучаснага жыцця. У 1994 годзе рэжысёр Мілча Манчэўскі прыносіць міжнароднае прызнанне кінематографу сваёй краіны фільмам «Перад дажджом», які атрымаў намінацыю на прэмію «Оскар» за найлепшы фільм на замежнай мове, а таксама здабыў шмат міжнародных узнагарод, у тым ліку Залатога ільва на Венецынскім кінафестывалі. Гэты фільм засяроджваецца на тэме этнічных хваляванняў падчас Баснійскай вайны, якая дасягнула свайго гвалтоўнага піку. Пасля гэтага многія македонскія фільмы ў 1990-х і 2000-х гадах атрымлівалі міжнародную аўдыторыю. Асаблівага поспеху дасягнулі фільмы «Пыл» Мілчы Манчэўскага, часткова зняты ў Нью-Ёрку, «Ілюзія» рэжысёра Светазара Рыстоўскага і «Сакрэтная кніга» сумеснай французска-македонскай вытворчасці. Італьянска-македонская стужка «Бал-Кан-Кан» з'яўляецца самай касавай у краіне з 500 тысячамі гледачоў.

Кухня |

Асноўны артыкул: Македонская кухня

Архітэктура |

Асноўны артыкул: Архітэктура Македоніі

Галерэя |

Ахрыдскае возера

Манастыр Прачыстай Багародзіцы паблізу Кічава

Горны хрыбет Шар-Планіна

Гара Кораб — вышэйшы пункт краіны

Гара Кораб

Візантыйская мазаіка ў Гераклеі Лінцэсціс — паблізу Бітала

Гл. таксама |

Паводка ў Рэспубліцы Македонія

Крыніцы |

↑ ^1,0^1,1 Закон за употреба на езиците
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q60628140"></a>

↑ nn.by

↑ blr.belta.by

↑ Матэрыялы брыфінгу намесніка начальніка ўпраўлення інфармацыі МЗС Беларусі Андрэя Савіных, праведзенага для прадстаўнікоў СМI 16 студзеня б.г.// Сайт Міністэрства замежных спраў Беларусі. 16 студзеня 2002

↑ Матэрыялы афіцыйнага сайта Міністэрства замежных спраў Рэспублікі Беларусь

Спасылкі |

Рэспубліка Македонія — Вялікая Савецкая Энцыклапедыя

Лабаури Д. О. Берлинский приговор 1878 г. и проблема македонского этноязыкового своеобразия / Д. О. Лабаури // Известия Уральского государственного университета. Сер. 2, Гуманитарные науки. — 2007. — N 49, вып. 13. — С. 138-153.

Афіцыйныя ўрадавыя сайты |

Прэзідэнт Рэспублікі Македонія

Парламент Македоніі

Сайт урада

Міністэрства абароны

Міністэрства замежных спраў

Міністэрства культуры

Дзелавы клімат, даследаванні і інвестыцыйныя магчымасці

Македонія гісторыя

Краіны былой Югаславіі

Боснія і Герцагавіна |

Косава |

Рэспубліка Македонія |

Сербія |

Славенія |

Харватыя |

Чарнагорыя

Аўтаномныя краі:

Ваяводзіна | Косава і Мятохія

Франкафонія

¹Асацыяваны член

Краіны Балканскага паўвострава

Албанія • Балгарыя • Боснія і Герцагавіна • Грэцыя • Македонія • Румынія • Сербія • Славенія • Турцыя • Харватыя • Чарнагорыя • Косава (часткова прызнаная дзяржава)

[6] Нумары муніцыпалітэтаў у дужках адпавядаюць нумарам дадзеных перыферый на карце зверху.

[_6629085ca91a40a9-1] 1,0^1,1 Закон за употреба на езиците
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q60628140"></a>

[2] .by

[3] r.belta.by

[4] Матэрыялы брыфінгу намесніка начальніка ўпраўлення інфармацыі МЗС Беларусі Андрэя Савіных, праведзенага для прадстаўнікоў СМI 16 студзеня б.г.// Сайт Міністэрства замежных спраў Беларусі. 16 студзеня 2002

[5] Матэрыялы афіцыйнага сайта Міністэрства замежных спраў Рэспублікі Беларусь

г р п Найбуйнейшыя гарады Македоніі Перапіс 2002 года.
	№	Горад	Рэгіён	Нас.	№	Горад	Рэгіён	Нас.
Скоп'е Бітала	1	Скоп'е	Скопскі	506,926	11	Кавадарцы	Вардарскі	29,188	Куманава Прылеп
	2	Бітала	Пелаганійскі	74,550	12	Кочані	Усходні	28,330
	3	Куманава	Паўночна-Усходні	70,842	13	Кічэва	Паўднёва-Заходні	27,067
	4	Прылеп	Пелаганійскі	66,246	14	Струга	Паўднёва-Заходні	16,559
	5	Цетава	Паложскі	52,915	15	Радавіш	Паўднёва-Усходні	16,223
	6	Велес	Вардарскі	43,716	16	Геўгелія	Паўднёва-Усходні	15,685
	7	Шціп	Усходні	43,652	17	Дэбар	Паўднёва-Заходні	14,561
	8	Охрыд	Паўднёва-Заходні	42,033	18	Крыва-Паланка	Паўночна-Усходні	14,558
	9	Госцівар	Паложскі	35,847	19	Свеці-Ніколе	Усходні	13,746
	10	Струміца	Паўднёва-Усходні	35,311	20	Негоціна	Вардарскі	13,284