Юрый Яраславіч (князь тураўскі)

	; Юрый Яраславіч; ст.-рус.: Гюрги Ярославич, Дюрги Ярославич;
	Юрый Яраславіч. Уяўны партрэт у сучаснай навуковай публікацыі.
	; ; Знак Рурыкавічаў.;
;	XVI-ы князь тураўскі;
	XVI-ы князь тураўскі;
; 1157 — пасля 1167;
Папярэднік:;	; Барыс Юр'евіч;
Пераемнік:;	; Святаполк Юр'евіч ці Іван Юр'евіч;
	;
Дзейнасць:;	; аднаўленне княжання ў Тураўскім княстве роду Ізяславічаў Тураўскіх;
Веравызнанне:;	; праваслаўе;
Нараджэнне:;	; 1102;
Смерць:;	; 1167;
Род:;	; Ізяславічы Тураўскія — галіна Рурыкавічаў;
Бацька:;	; Яраслаў Святаполчыч;
Маці:;	; імя невядома;
Жонка:;	; дачка Усевалада Ольгавіча, вялікага князя кіеўскага, з 1144;
Дзеці:;	; Іван Юр'евіч, Святаполк Юр'евіч, Яраслаў Юр'евіч, Глеб Юр'евіч, Яраполк Юр'евіч, Мальфрыда Юр'еўна[d] і Ганна Юр'еўна[d];
	;
	; Ваенная служба;
Гады службы:;	згадваецца ў 1158, 1160;
Прыналежнасць:;	; Тураўскае княства;
Званне:;	; князь;
Камандаваў:;	тураўскае войска;
Бітвы:;	; абарона Турава 1158, 1160 гг.;
; ; Юрый Яраславіч на Радаводзе; ;

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з імем Юрый Яраславіч.

Юрый Яраславіч, Юрый I Тураўскі (ст.-рус. Гюрги Ярославич, Дюрги Ярославич, 1102 — пасля 1167) — князь тураўскі (1157 — пасля 1167), другі сын князя ўладзіміра-валынскага Яраслава Святаполчыча. Аднавіў княжанне ў Тураўскай зямлі князёў Ізяславічаў Тураўскіх, яго нашчадкамі з'яўляюцца ўсе наступныя разгалінаванні тураўскіх (турава-пінскіх) князёў. Быў апошнім правіцелем Тураўскай зямлі да яе падзелу на ўдзелы.

Змест

1 Паходжанне

2 Прыход да ўлады

3 Барацьба за незалежнасць

4 Княжанне

5 Сям'я

6 Зноскі

7 Літаратура

Паходжанне |

Юрый Яраславіч належыць да 9 пакалення Рурыкавічаў і трэцяга пакалення іх галіны — Ізяславічаў Тураўскіх. Унук вялікага князя кіеўскага і князя тураўскага Святаполка Ізяславіча, праўнук вялікага кн. кіеўскага і князя тураўскага Ізяслава Яраславіча (заснавальніка роду), прапраўнук вялікага кн. кіеўскага і князя тураўскага Яраслава Уладзіміравіча (Мудрага).

Бацька Юрыя, Яраслаў Святаполчыч, змагаўся за сваю спадчыну — тураўскі сталец — з вялікім князем кіеўскім Уладзімірам Усеваладавічам (Манамахам), загінуў у 1123 годзе падчас аблогі г. Уладзіміра-Валынскага.

Брат Юрыя, Вячаслаў Яраславіч, згадваецца ў 1127 годзе як удзельны князь клечаскі; сёстры: Сафія — жонка князя менскага Расціслава Глебавіча; Прыбыслава — прыкладна з 1136 г. жонка заходнепаморскага князя Рацібора І.

Прыход да ўлады |

Юрый Яраславіч упершыню згадваецца ў летапісы ў 1144 г. у сувязі з жаніцьбай на Ганне Усеваладаўне, дачцэ вялікага князя кіеўскага Усевалада Ольгавіча (Алегавіча): «тои же зиме Всеволод отда две Всеволодковне Володимири внуце едину за Володимира за Давыдовича а другу за Яраслалича за Дюрдя, обе одной недели»^[1]. Жаніцьба на дачцэ вялікага князя сведчыць пра высокае становішча Юрыя Яраславіча ў роднасных сувязях княжацкіх сем'яў^[2].

У 1149 г. Юрый Яраславіч згадваецца як саветнік вялікага князя кіеўскага Юрыя Уладзіміравіча (Даўгарукага). Верагодна, Юрый Яраславіч у гэты час, не маючы свайго княжання, быў служылым князем у Юрыя Уладзіміравіча^[2].

Гарадзішча сярэдневяковага Турава і археалагічны музей. Тураў, Жыткавіцкі раён, Гомельская вобласць.

У 1155 годзе Юрый Уладзіміравіч (Даўгарукі) перадаў Тураў свайму сыну Барысу. У 1158 годзе Юрый Даўгарукі памёр. У гэтым самым годзе Тураў заняў Юрый Яраславіч. Відавочна, ён скарыстаўся ад'ездам з Турава ў Кіеў Барыса Юр'евіча на пахаванне бацькі.

Барацьба за незалежнасць |

Новы вялікі князь кіеўскі Ізяслаў Давыдавіч запатрабаваў ад Юрыя Яраславіча пакоры, і калі Юрый не паслухаўся — рушыў на расправу. У 1158 годзе да Турава і Пінска падышло войска шасці рускіх князёў на чале з вялікім князем кіеўскім. Дзесяць тыдняў доўжылася аблога — самая працяглая асада гораду часоў сярэдневяковай Русі, падчас якой абаронцы не толькі добра бараніліся на гарадскіх сценах, але нават рабілі вылазкі. А калі ў войску вялікага князя кіеўскага пачаўся паморак коняў, яно мусіла зняць аблогу і сысці. Другі па важнасці горад Тураўскай зямлі — Пінск — таксама здолеў адбіцца.

Дамова з вялікім князем кіеўскім не была заключаная. Больш за тое, праз два гады, ў 1160 годзе, паўтарыўся паход на Тураў пяці паўднёварускіх князёў. Тры тыдні стаялі яны аблогай пад Туравам, імкнучыся ўзяць горад. Аднак і гэты паход тураўцы здолелі паспяхова адбіць: «…и не вспевше ему ничтоже возвратишася в свояси…».

І толькі ў 1162 годзе (фактычна ў 1161 годзе) вялікі князь кіеўскі Расціслаў Мсціславіч заключыў мір з Юрыем Яраславічам і прызнаў незалежнасць Тураўскай зямлі. Так былі адноўлены самастойнасць Тураўскага княства і дынастыя Ізяславічаў на тураўскім стальцы. Перарванае Уладзімірам Усеваладавічам (Манамахам) у 1113 годзе самастойнае палітычнае развіццё Тураўскага княства было адноўлена ў 1157 годзе дзякуючы рашучасці і мужнасці нашчадка Ізяславічаў — Юрыя Яраславіча.

Як сцвярджае даследчык М. Ермаловіч, падзеі 1157 года, як і ранейшыя — 1013, 1146 гг. — паказваюць, што ў жыхароў Тураўскай зямлі, знешне ціхіх і пакорлівых пад неаслабнай увагай Кіева — ніколі не замірала імкненне да свабоднага палітычнага жыцця.

Княжанне |

Імя Юрыя Яраславіча не згадваецца ў летапісах у сувязі з усобіцамі і войнамі. Можна думаць, што яго княжанне прынесла краю мір і спакой.

Падмурак царквы на гарадзішчы ў Тураве, XII ст. Гісторыка-археалагічны комплекс «Старажытны Тураў».

Сведчаннем умацавання незалежнасці Тураўскага княства пры Юрыі і яго нашчадках стала ўзвядзенне ў 1170—1175 гг. у Тураве мураванай царквы, якая па архітэктуры была блізкай тагачасным кіеўскім і ўладзімірскім храмам. На час яго княжання прыпадае дзейнасць выдатнага асветніка — Кірылы Тураўскага. Каля 1169 Юрый з тураўскімі старэйшынамі ўпрасілі Кірылу-мніха прыняць епіскапства.

Юрый апошні раз упамінаецца летапісцам у 1167 годзе ў сувязі з шлюбам яго дачкі Малфрыд з Усеваладам Яраславічам: «…Ярослав Изяславич [сын Ізяслава Мсціславіча] поем дчерь Дюргия у Ярославича Малфрид ис Турова за сына Всеволода».

Памёр Юрый Яраславіч паміж 1167 і 1170 гг., перад гэтым ён, верагодна, завяшчаў падзяліць княства паміж сваімі сынамі. Падзел адбыўся паміж 1167 і 1174 гадамі. Сярод пяці сыноў Юрыя Яраславіча ў летапісных паведамленнях трое згадваюцца як «Тураўскі», «з Турава»: Святаполк, Іван і Глеб. Святаполк згаданы як «Тураўскі» ў 1162 г. (яшчэ пры жыцці бацькі і да падзелу на ўдзелы), Іван «з Турава» — у 1167 (1168) і 1170^[3]. Таму парадак княжання Святаполка, Івана і Глеба ў Тураве вызначаецца як верагодны.

Сям'я |

У Юрыя Яраславіча і яго жонкі было 5 сыноў і 2 дачкі:

Іван — князь тураўскі;

Святаполк — князь пінскі, потым тураўскі;

Яраслаў — князь клецкі, потым пінскі;

Глеб (Міхал) — князь дубровіцкі, потым тураўскі;

Яраполк — князь гарадзецкі, потым пінскі;

Ганна — жонка вялікага князя кіеўскага Рурыка Расціславіча;

Малфрыд — жонка князя луцкага Усевалада Яраславіча.

Зноскі

↑ ПСРЛ, т. ІІ, стб. 317.

↑ ^2,0^2,1 Лысенко, П. Ф. Древний Туров / П. Ф. Лысенко. — Мінск: Бел. навука, 2004. — 180 с., ил. — С. 163. — ISBN 985-08-0615-X. (руск.)

↑ Лысенко, П. Ф. Древний Туров, с. 175.

Літаратура |

Юрый Яраславіч // ЭГБ у 6 т. Т. 6. Кн. ІІ. Мн., 2003.

Папярэднік:
Барыс Юр'евіч

Князь тураўскі
1157—1167

Пераемнік:
Святаполк III Юр'евіч ці Іван Юр'евіч

[1] ПСРЛ, т. ІІ, стб. 317.

[L.-2] 2,0^2,1 Лысенко, П. Ф. Древний Туров / П. Ф. Лысенко. — Мінск: Бел. навука, 2004. — 180 с., ил. — С. 163. — ISBN 985-08-0615-X. (руск.)

[3] Лысенко, П. Ф. Древний Туров, с. 175.

搜尋此網誌

Hfrxdjt