Гродзенская вобласць
Гродзенская вобласць
Сцяг Герб
Краіна	Беларусь
Статус	Вобласць
Уваходзіць у	Беларусь (1991—?)
Уключае	17 раёнаў
Адміністрацыйны цэнтр	Гродна
Найбуйнейшыя гарады	Гродна Ліда Слонім Ваўкавыск Смаргонь
Дата ўтварэння	1944
Насельніцтва (2015)	1 051 000 (6-е месца)
Шчыльнасць	42,9 чал./км²
Плошча	25 тыс. км² (6-е месца)
Вышыня над узроўнем мора  • Найвышэйшы пункт	Замкавая гара 323 м
Код ISO 3166-2	BY-HR
Код аўтам. нумароў	4
Афіцыйны сайт
Гродзенская вобласць на Вікісховішчы

Гродзенская вобласць — адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў БССР і Рэспубліцы Беларусь. Размешчана на захадзе краіны, мяжуе з Польшчай і Літвой.

Гісторыя |

Харугва Гродзенскага павета ВКЛ з выявай «Пагоні»

• XII стагоддзе: першыя згадкі пра асобнае Гродзенскае княства.


• 
  1413: утварыўся Гарадзенскі павет у складзе Віленскага ваяводства Вялікага Княства Літоўскага, Рускага, Жамойцкага.


• 
  1793: Гарадзенскае ваяводства Рэчы Паспалітай.


• 
  1796: Гродзенскі павет Слонімскай губерні ў складзе Расійскай імперыі.


• 
  1801: Гродзенская губерня Расійскай імперыі.


• 
  1 студзеня 1919: Гродзенскі раён у складзе Беларускай ССР.^[1]


• 
  19 лютага 1921: Гродзенскі павет Беластоцкага ваяводства міжваеннай Польскай Рэспублікі.


• 
  15 студзеня 1940: Гродзенскі раён Беластоцкай вобласці ў складзе БССР.


• 
  20 верасня 1944: Гродзенская вобласць БССР.


• 
  1954 і 1960: адбыліся ўзбуйненні вобласці.


• 
  27 ліпеня 1990: Гродзенская вобласць у складзе незалежнай Беларусі.

У 1985 на тэрыторыі вобласці 10 гарадоў, з іх 5 абласнога падпарадкавання, 21 гарадскі пасёлак, 2 рабочыя пасёлкі.

У 1995 колькасць насельніцтва склала 1215,6 тыс. чал. У вобласці налічвалася 12 гарадоў у т.л. 6 абл. падпарадкавання, 21 гарадскі пасёлак, 195 сельсаветаў, 4414 сельскіх населеных пунктаў.

Прырода |

Для вобласці характэрны раўнінны рэльеф. Клімат умерана кантынентальны.

Праз вобласць цячэ рака Нёман і яго прытокі: Вілія, Гаўя, Дзітва, Лебяда, Котра — справа, Шчара, Моўчадзь, Зэльвянка, Рось, Свіслач — злева. На паўднёвым захадзе пачынаецца рака Нараў — прыток Віслы. Найбольшыя азёры: Белае, Свір, Свіцязь.

Асноўную частку сельскагаспадарчых зямель складаюць дзярнова-падзолістыя глебы (супясчаныя і сугліністыя), распаўсюджаны таксама дзярнова-падзолістыя забалочаныя глебы і тарфяна-балотныя глебы.

Трэцюю частку тэрыторыі Гродзенскай воблсаці пакрываюць лясы. Самая высокая лясістасць (каля 50 %) у Свіслацкім раёне, дзе знаходзіцца частка Белавежскай пушчы. Галоўныя лесаўтваральныя пароды: хвоя звычайная і елка еўрапейская, распаўсюджаны таксама бяроза павіслая, вольха чорная, дуб звычайны. Поймы рэк займаюць нізінныя лугі. Сустракаюцца балоты, пераважна нізінага тыпу.

На тэрыторыі вобласці знаходзіцца частка нацыянальнага парку Белавежская пушча.

Насельніцтва |

Для вобласці характэрна змяншэнне колькасці насельніцтва:

• 1995 г. — 1215,6 тыс. чал.;


• 2003 г. — 1156,4 тыс. чал.;


• 2008 г. — 1114 тыс. чал.;


• 2009 г. — 1072 тыс. чал.^[2]


• 2011 г. — 1064,1 тыс.^[3].

Гарадское насельніцтва складае 67,5 % (2008). Найбуйнейшыя гарады: Гродна (368 710 чал.), Ліда (101 165 чал.), Слонім (49 513 чал.), Ваўкавыск (44 188 чал.), Смаргонь (37 527 чал.), Навагрудак (29 460 чал.)

Нацыянальны склад насельніцтва (2009): беларусы — 66,7 %, палякі — 21,5 %, рускія — 8,2 %, украінцы — 1,4 %, літоўцы — 0,2 %, татары — 0,2 %.

• 
  

  

  
  

  
  

  Беларусы ў вобласці     >90%     80–90%     70–80%     60–70%     50–60%     40–50%     <40%
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Палякі ў вобласці     >50%     30–50%     20–30%     10–20%     5–10%     2–5%     <2%
  

  
  

  
  


• 
  

  

  
  

  
  

  Рускія ў вобласці     >10%     8–10%     5–8%     <5%
  

  
  

  
  

Гаспадарка |

У гаспадарчым комплексе важнае месца займае прамысловасць. Гродзенская вобласць спецыялізуецца на вытворчасці прадукцыі хімічнай, машынабудаўнічай, дрэваапрацоўчай, будаўнічых матэрыялаў, лёгкай і харчовай галін.

Гродзенская вобласць займае вядучае месца па эфектыўнасці сельскагаспадарчай вытворчасці. Тут вырошчавюцца збожжавыя (ячмень, жыта, авёс, пшаніца, трыцікале, кукуруза), кармавыя культуры, цукровыя буракі, лён, рапс, бульба. Жывёлагадоўля мае малочна-мясны кірунак.

У структуры перавозак важнейшае месц займаюць чыгуначны і аўтамабільны транспарт.

Прыгранічнае становішча вобласці спрыяе развіццю яе эканамічных сувязей з Польшчай, Літвой, Калінінградскай вобласцю Расіі.

Карысныя выкапні |

Вобласць мае паклады жалезных рудаў (Навасёлкаўскае радовішча ільменіт-магнетытавых рудаў у Карэліцкім раёне і шэраг рудапраяваў уздоўж мяжы з Літвой у Гродзенскім раёне), торфу (пераважна на Нёманскай нізіне), крэйды, цаглянай і дахоўчатай гліны, цэментавай сыравіны (галоўныя радовішчы ў Ваўкавыскім раёне), сілікатных пяскоў, вапнавай сыравіны, пяскова-жвіровага матэрыялу.

Сродкі масавай інфармацыі |

Абласная прэса прадстаўлена дзяржаўнай газетай «Гродзенская праўда», заснавальнікамі з’яўляюцца Гродзенскі гарадскі і Гродзенскі абласны выканаўчыя камітэты. Выдаецца на беларускай і рускай мовах. Агульны тыднёвы тыраж разам з дадаткамі «Гродно Новости Плюс», «Молодежный курьер» і «Рекламка» складае каля 70 тыс. асобнікаў (2010).

У трох раёнах: (Смаргонскі, Ашмянскі, Астравецкі) распаўсюджваецца «Рэгіянальная газета», якая выдаецца ў Маладзечне. Тыраж — 6 тыс. 250 асобнікаў (май 2013).

Электронныя СМІ прадстаўлены тэлерадыёкампаніей «Гродна» і тэлерадыёвяшчальным каналам «Гродна Плюс».

Кіраўніцтва |

Першыя сакратары Гродзенскага абласнога камітэта КПБ |

• 
  Пётр Захаравіч Калінін (29.09.1944-1948)


• 
  Сяргей Восіпавіч Прытыцкі (1948-10.1951)


• 
  Мікалай Яфрэмавіч Аўхімовіч (10.1951-06.1953)


• 
  Фёдар Аляксеевіч Баранаў (06.1953-1958)


• 
  Рыгор Рыгоравіч Панамароў (1958—1962)


• 
  Уладзімір Фёдаравіч Міцкевіч (1962-8.01.1963)


• 
  Уладзімір Фёдаравіч Міцкевіч (8.01.1963-12.12.1964 - кіраўнік сельскага абкаму)


• 
  Валянцін Фёдаравіч Языковіч (8.01.1963-12.12.1964 - кіраўнік прамысловага абкаму)


• 
  Уладзімір Фёдаравіч Міцкевіч (12.12.1964-1968)


• 
  Іван Фёдаравіч Мікуловіч (1968-09.1972)


• 
  Леанід Герасімавіч Кляцкоў (09.1972-15.11.1989)


• 
  Уладзімір Міхайлавіч Сямёнаў (15.11.1989-25.08.1991)

Старшыні Гродзенскага аблвыканкама |

• 
  Дзмітрый Канстанцінавіч Арцыменя (1983-20.10.1993)


• 
  Сямён Мікалаевіч Домаш (21.10.1993-12.12.1994)


• 
  Аляксандр Іосіфавіч Дубко (12.12.1994-4.2.2001)


• 
  Уладзімір Ягоравіч Саўчанка (29.3.2001-27.1.2010)


• 
  Сямён Барысавіч Шапіра (20.5.2010-14.11.2013)


• 
  Уладзімір Васільевіч Краўцоў (з 14.11.2013)

Сімволіка |

• Сцяг Гродзенскай вобласці


• Герб Гродзенскай вобласці


• Гербы адміністрацыйна-тэрытарыяльных адзінак Гродзенскай вобласці

Літаратура |

Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Гродзенская вобласць / АН БССР, Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; Рэд. кал.: С. В. Марцэлеў (гал. рэд.) і інш.— Мн.: БелСЭ, 1986.— 371 с., іл.

Спасылкі |

• Гродзенская вобласць, гарады і вёскі. Фота славутасцей


• Гродзенскі абласны выканаўчы камітэт

Зноскі

г р п Адміністрацыйны падзел Гродзенскай вобласці Горад абласнога падпарадкавання Гродна Раёны Астравецкі • Ашмянскі • Бераставіцкі • Ваўкавыскі • Воранаўскі • Гродзенскі • Дзятлаўскі • Зэльвенскі • Іўеўскі • Карэліцкі • Лідскі • Мастоўскі • Навагрудскі • Свіслацкі • Слонімскі • Смаргонскі • Шчучынскі

Гарады Гродзенскай вобласці

Гродна · Астравец · Ашмяны · Бярозаўка · Ваўкавыск · Дзятлава · Іўе · Ліда · Масты · Навагрудак · Свіслач · Скідзель · Слонім · Смаргонь · Шчучын

 

Адміністрацыйны падзел Беларусі

Брэсцкая вобласць • Віцебская вобласць • Гомельская вобласць • Гродзенская вобласць • Магілёўская вобласць • Горад Мінск • Мінская вобласць