Транспартнае рэспубліканскае унітарнае прадпрыемства «Баранавiцкае аддзяленне Беларускай чыгункi» — адно з буйнейшых прадпрыемстваў на Беларускай чыгунцы. Размешчана на тэрыторыі трох абласцей: Брэсцкай, Гродзенскай, Мінскай; мяжуе з трыма суседнiмi краiнамi: Польшчай, Літвой, Украінай.

Днём нараджэння аддзялення, у адпаведнасці з загадам Міністра шляхоў зносін СССР № 652 «Аб арганізацыі аддзяленняў дарог і ўзбуйненні аддзяленняў руху, аддзяленняў паравознага гаспадаркі і вагонных участкаў», лічыцца 23 верасня 1946.

Гісторыя |

Сетка чыгуначных шляхоў Баранавіцкага аддзялення пачала складвацца з участка Гродна—Парэчча, былой Пецярбургска—Варшаўскай чыгункі, па якім 15 снежня 1862 года прайшоў першы цягнік.
28 лістапада 1871 года праз Баранавічы па ўчастку Маскоўска—Брэсцкай чыгункі праехаў першы таварна-пасажырскі цягнік.
30 снежня 1884 года здадзена ў эксплуатацыю чыгуначная лінія Вільня—Ліда—Баранавічы—Лунінец—Пінск. У 1886 годзе лінія Беласток—Ваўкавыск—Баранавічы Палескіх чыгунак. 1907 — пабудаваныя ўчасткі Ліда—Ваўкавыск—Масты—Гродна і Ліда—Маладзечна.

Да пачатку Першай сусветнай вайны асноўныя чыгуначныя шляхі сучаснага Баранавіцкага аддзялення фактычна былі пабудаваныя. У 1915 раёны Заходняй Беларусі былі акупаваныя кайзераўскімі войскамі. У красавіку 1920 войскі Польшчы захапілі заходнюю частку Беларусі. Па ўмовах падпісанага у Рызе 18 сакавіка 1921 года мірнага дагавора заходнія беларускія землі адыходзілі ў склад польскай дзяржавы.
За 18 гадоў польскага валадарства ў Заходняй Беларусі было пабудавана ўсяго 107 км чыгуначных шляхоў. Участак: Варапаева—Друя 89 км пабудаваны ў 1932 годзе. Участак Варапаева—Друскенікі 18 км. На ўчастках Мікашэвічы—Лунінец—Жабінка і Ліда—Маладзечна былі знятыя другія пуці.

У 1939 годзе пасля ўз'яднання Заходняй Беларусі з БССР у адпаведнасці з загадам НКШЗ № 229/Ц ад 2 снежня 1939 г. былі ўтвораны Беластоцкая чыгунка з месцазнаходжаннем кіравання ў Вільні (начальнік Бадуноў П.Ф.) і Брэст-Літоўская з кіраваннем ў Баранавічах (начальнік Бурыкін І.В.). Гэтым жа загадам арганізаваны восем аддзяленняў: Баранавіцкае, Брэст-Літоўскае і Лунінецкае на Брэст-Літоўскай чыгунцы і Беластоцкае, Ваўкавыскае, Гродзенскае, Лідскае і Маладзечанскае на Беластоцкай чыгунцы.
Будаўніцтва мірнага жыцця было перапынена 22 чэрвеня 1941 г. нападам фашысцкай Германіі.
8 ліпеня 1944 года вызваленыя Баранавічы, 9 ліпеня — Ліда, 10 ліпеня — Лунінец, 14 ліпеня — Ваўкавыск, 16 ліпеня — Гродна. Па меры вызвалення тэрыторыі ад ворага ішло аднаўленне чыгуначных ліній і вузлоў. 9 ліпеня 1944 года па загадзе Народнага Камісара шляхоў зносін у г. Баранавічы прыбыла аператыўная група спецыялістаў—чыгуначнікаў на чале з начальнікам Брэст-Літоўскай чыгункі Г.І. Перцавым і начальнікам Баранавіцкага аддзялення Д.П. Карасцялёвым.

З 15 кастрычніка 1946 спыніла (у сувязі з перадачай вобласці ў склад Польшчы) дзейнасць Беластоцкая магістраль, як самастойная адміністрацыйна-гаспадарчая адзінка. Ад яе да Брэст-Літоўскай чыгункі перайшло Лідскае аддзяленне руху. Было ліквідавана як маладзейнае Ваўкавыскае аддзяленне руху і паравознай гаспадаркі (за кошт ліквідацыі з'яўляецца Гродзенскае ўзбуйненнае аддзяленне). 1 кастрычніка 1948 года Лунінецкае аддзяленне было далучана да Баранавіцкага аддзялення. 28 ліпеня 1951 года на базе аб'яднання Брэст-Літоўскай магістралі і Мінскага аддзялення Заходняй чыгункі была створана Мінская чыгунка. У 1953 годзе адбылося аб'яднанне Беларускай і Мінскай чыгунак у адну Беларускую чыгунку. Згодна з загадам МПС СССР № 997 ад 15.03.1955г. было ліквідавана Гродзенскае аддзяленне і яго станцыі былі перададзеныя Баранавіцкаму аддзяленню.

11 сакавіка 1965 г. першы цягнік на цеплавознай цязе адправіўся на Брэст. 1969 г. на аддзяленне дарогі паступіў першы дызель-цягнік. 1976 г. — электрыфікаваны ўчастак Мінск—Стоўбцы, 1982—1983 Стоўбцы—Баранавічы—Лясная.

1981 г. — станцыі Гарынь, Відзібор і Прыпяць (Столінскага раёна), якія ўваходзілі ў Львоўскую чыгунку, перададзеныя ў склад Баранавіцкага аддзялення.

1984 г. — станцыі Лоўча, Парахонск і Ясельда ўчастка Лунінец — Брэст з Баранавіцкага аддзялення перададзены Брэсцкаму аддзяленню.

1994 г. — станцыя Парэчча, якую абслугоўвала Літоўская чыгунка на тэрыторыі Беларусі, перададзена Баранавіцкаму аддзяленню Беларускай чыгункі.

Сацыяльная сфера |

Ужо да канца 1944 года пачаў працаваць клуб чыгуначнікаў у Баранавічах, клуб станцыі Ваўкавыск, клуб станцыі Лунінец, клуб станцыі Ліда.
На Баранавіцкім аддзяленні працавала восем бібліятэк: бібліятэка Райпрафсожа, бібліятэка клуба Лунінец, бібліятэка клуба Ваўкавыск, бібліятэка клуба Гродна, бібліятэка клуба Ліда, бібліятэка станцыі Баранавічы—Цэнтральныя, бібліятэка лакаматыўнага дэпо Баранавічы.

Пасля вызвалення Беларусі ў чэрвені 1945 пры Райпрафсожы (Раённая прафсаюзная арганізацыя чыгуначнікаў) пачаў працаваць піянерскі лагер «Іса», размешчаны ў 40 км ад горада Баранавічы ў накірунку да г. Слонім. Да 1939 года на тэрыторыі лагера размяшчалася дача графа Пуслоўскага. Да цяперашняга часу ў галоўным корпусе захаваліся каміны, адкрытая веранда і на 2-м паверсе, над верандай, балкон, а таксама круглы будынак—ледавік.

Піянерскі лагер «Азёры» быў пабудаваны ў Гродзенскім раёне каля вёскі Азёры ў 1955 годзе і прыняў першых дзяцей у 1956 годзе.

14 снежня 1984 г. у г. Баранавічы быў адкрыты Музей гісторыі УП «Баранавіцкае аддзяленне Беларускай чыгункі». У залах музея прадстаўлены этапы станаўлення і развіцця чыгуначнага транспарту. Аб пачатковым і наступных перыядах тэхнічнага абсталявання магістралі наглядна распавядае экспазіцыя першага ў Беларусі аддзела гісторыі чыгуначнай тэхнікі, адкрытага 30 ліпеня 1999 года.

У канцы 1995 г. быў акрыты для чыгуначнікаў Санаторый «Магістральны» ва ўрочышчы «Гай» на ўсходняй ускраіне горада Баранавічы. У 1997 ўступіла ў строй другая чаргу санаторыя — два плавальных басейны, кабінеты лячэбнай фізкультуры, спартыўны зал. У чэрвені 2000 года санаторый адкрыўся зноў пасля рэканструкцыі і пашырэння за кошт далучана прафілакторыя вытворчага баваўнянага аб'яднання. Пабудаваныя крытыя тэнісныя корты. У 2007 годзе на беразе возера Свіцязь пачало працаваць аддзяленне «Свіцязь» санаторыя «Магістральны», з нумарным фондам на 84 месца.

Сучасны стан |

У склад уваходзяць 60 дзейнiчаючых станцый, у тым лiку буйныя чыгуначныя вузлы: Баранавiчы, Гродна, Лунiнец, Ваўкавыск, Лiда. У цяперашні час на Баранавіцкім аддзяленні даўжыня галоўных чыгуначных пуцей налічвае 1206 км., станцыйных і пад'язных — 846 км. У структуру аддзялення ўваходзяць 26 адасобленых структурных падраздзяленняў і адно даччынае прадпрыемства.

Структурныя падраздзяленні |

Станцыі

• Сітніца


• Баранавічы—Цэнтральныя


• Лунінец


• Ліда


• Аб'яднаная станцыя Гродна

Лакаматыўныя дэпо

• Лакаматыўнае дэпо Баранавічы


• Лакаматыўнае дэпо Ваўкавыск


• Лакаматыўнае дэпо Ліда


• Лакаматыўнае дэпо Лунінец

Вагонныя дэпо

• Баранавіцкае вагоннае дэпо


• Ваўкавыскае вагоннае дэпо

Дыстанцыі пуці

• Баранавіцкая дыстанцыя пуці


• Ваўкавыская дыстанцыя пуці


• Лідская дыстанцыя пуці


• Лунінецкая дыстанцыя пуці

Дыстанцыі сігналізацыі і сувязі

• Баранавіцкая дыстанцыя сігналізацыі і сувязі


• Лідская дыстанцыя сігналізацыі і сувязі

Іншыя прадпрыемствы

• Баранавіцкая дыстанцыя электразабеспячэння


• Баранавіцкая дыстанцыя грамадзянскіх збудаванняў


• Баранавіцкі грузавы цэнтр транспартнай лагістыкі


• Баранавіцкі вагонны ўчастак


• Аддзел матэрыяльна—тэхнічнага забеспячэння


• Баранавіцкая дыстанцыя ахоўных лесанасаджэнняў


• Баранавіцкая база (транспартная)


• Санаторый «Магістральны»


• Культурна—спартыўны цэнтр

Даччынае прадпрыемства

• сельскагаспадарчае рэспубліканскае даччынае унітарнае прадпрыемства «Свіцязь»

Начальнікі Баранавіцкага аддзялення |

• Нялідаў Іван Паўлавіч 1946—1951 гг.


• Сарокін Іван Сцяпанавіч 1951—1953 гг.


• Сарокін Георгій Мацвеевіч 1953—1955 гг.


• Белік Аляксандр Нікандравіч 1955—1967 гг.


• Казлоўскі Адам Прохаравіч 1967—1970 гг.


• Ільін Анатоль Георгіевіч 1970—1990 гг.


• Шпак Мікалай Іванавіч 1990—1994 гг.


• Рахманько Віктар Рыгоравіч 1994—1998 гг.


• Каладзенка Іван Піліпавіч 1998—2000 гг., 2003—2015 гг.


• Кургуз Сяргей Іванавіч 2001—2003 гг.


• Чэпелаў Сяргей Уладзіміравіч 2015—ц.ч.

Літаратура |

• История Белорусской железной дороги из XIX века в век XXI. / В.В. Яновская и др. - Минск: “Мастацкая літаратура”, 2012. – 955с. ISBN 978-985-02-1375-4.


• Железная дорога Беларуси: История и современность. В. Г. Рахманько, А. В. Бессольнов, В. А. Шоба и др. Под общей редакцией В. Г. Рахманько. — Мн.: ОДО «Триолета», 2001. — 488 с. ISBN 985-6533-02-3.


• Малюгин И.Н. Полвека в пути. Барановичскому отделению Белорусской железной дороги 50 лет. Брест, 1996.


• Юбилейный буклет «55 лет Барановичскому отделению Белорусской железной дороги». Минск, 2001.


• Юбилейный буклет «1946-2006 Барановичское отделение Белорусской железной дороги 60 лет». Барановичи, 2006.


• Музей железнодорожной техники Барановичского отделения Белорусской железной дороги. Рекламное издание. Барановичи, 1999.