Непал Змест Рэльеф Непала | Сучасны Непал | Эканоміка | Гл. таксама | Зноскі Спасылкі | НавігацыяHGЯOGlacial Lakes and Glacial Lake Outburst Floods in Nepal. - International Centre for Integrated Mountain Development, Kathmandu, March 2011п
ГербСцягГімнПалітыкаКанстытуцыяПарламентАдміністрацыйны падзелГеаграфіяГарадыСталіцаНасельніцтваМовыГісторыяЭканомікаВалютаКультураРэлігіяКінематографТэлебачаннеЛітаратураМузыкаСвятыСпортАдукацыяНавукаТранспартТурызмПоштагісторыя і маркіІнтэрнэтУзброеныя сілыСусветная спадчынаЗнешняя палітыка
Дзяржавы паводле алфавітаНепалФедэратыўныя дзяржавыКраіны, якія не маюць выхаду да мора
АзііІндыяйКітаемКатмандугара ДжамалунгмаГімалайскаймусонныхКатмандуЭверэстКНРКНРграмадзянская вайна20051 чэрвеня2001КатмандуЭверэста200511 ліпеняВішну21 лістапада200614 студзеня200728 снежня2007турызмгандальсельская гаспадарканепальская рупіядолар ЗШАШаблон:Рэгіёны НепалаКухня
Бангладэш
Бутан
Індыя
Мальдывы
Непал
Пакістан
Шры-ЛанкаАфганістанБангладэшБутанІндыяМальдывыНепалПакістанШры-ЛанкаАб’яднаныя Арабскія ЭміратыАзербайджанАманАрменіяАфганістанБангладэшБахрэйнБрунейБутанВ’етнамГрузіяЕгіпетЕменІарданіяІзраільІндыяІракІранКазахстанКамбоджаКатарКіпрКітайКувейтКыргызстанЛаосЛіванМалайзіяМальдывыМанголіяМ’янмаНепалПакістанПаўднёвая КарэяПаўночная КарэяРасіяСаудаўская АравіяСінгапурСірыяТаджыкістанТайландТуркменістанТурцыяУзбекістанУсходні ТыморФіліпіныШры-ЛанкаЯпоніяАбхазіяАзад КашмірВазірыстанДзяржава ВаДзяржава ШанЗаходні бераг ракі ІарданІракскі КурдыстанНагорна-Карабахская РэспублікаПалесцінская аўтаноміяПаўднёвая АсеціяПаўночны КіпрТайваньАкратыры і ДэкеліяБрыт.Брытанская тэрыторыя ў Індыйскім акіянеГанконгКітайКакосавыя астравыАўстр.Востраў КалядАўстр.МакааКітай
(function()var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node)node.outerHTML="u003Cdiv class="mw-dismissable-notice"u003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-close"u003E[u003Ca tabindex="0" role="button"u003Eне паказвацьu003C/au003E]u003C/divu003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-body"u003Eu003Cdiv id="localNotice" lang="be" dir="ltr"u003Eu003Ccenteru003Eu003Cspan class="plainlinks"u003EСачыце за Беларускай Вікіпедыяй на u003Ca href="https://www.facebook.com/be.wikipedia" rel="nofollow"u003Eu003Cimg alt="Facebook icon.svg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/14px-Facebook_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/21px-Facebook_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/28px-Facebook_icon.svg.png 2x" data-file-width="256" data-file-height="256" /u003Eu003C/au003E u003Cbu003Eu003Ca rel="nofollow" class="external text" href="https://www.facebook.com/be.wikipedia"u003EFacebooku003C/au003Eu003C/bu003E, u003Ca href="http://twitter.com/#!/be_wikipedia" rel="nofollow"u003Eu003Cimg alt="Twitter.svg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Twitter.svg/14px-Twitter.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Twitter.svg/21px-Twitter.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Twitter.svg/28px-Twitter.svg.png 2x" data-file-width="256" data-file-height="256" /u003Eu003C/au003E u003Cbu003Eu003Ca rel="nofollow" class="external text" href="http://twitter.com/#!/be_wikipedia"u003ETwitteru003C/au003Eu003C/bu003E, u003Ca href="https://www.instagram.com/be.wikipedia/" rel="nofollow"u003Eu003Cimg alt="Instagram.svg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Instagram.svg/14px-Instagram.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Instagram.svg/21px-Instagram.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Instagram.svg/28px-Instagram.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /u003Eu003C/au003E u003Cbu003Eu003Ca rel="nofollow" class="external text" href="https://www.instagram.com/be.wikipedia/"u003EInstagramu003C/au003Eu003C/bu003E і u003Ca href="http://vk.com/be.wikipedia" rel="nofollow"u003Eu003Cimg alt="V Kontakte Russian V.png" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/V_Kontakte_Russian_V.png/14px-V_Kontakte_Russian_V.png" decoding="async" width="14" height="14" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/V_Kontakte_Russian_V.png/21px-V_Kontakte_Russian_V.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/V_Kontakte_Russian_V.png/28px-V_Kontakte_Russian_V.png 2x" data-file-width="415" data-file-height="415" /u003Eu003C/au003E u003Cbu003Eu003Ca rel="nofollow" class="external text" href="http://vk.com/be.wikipedia"u003EУ Кантакцеu003C/au003Eu003C/bu003Eu003C/spanu003E! u003Cbr /u003EТаксама ёсць старонка u003Ca rel="nofollow" class="external text" href="https://www.facebook.com/groups/1645396869043051/"u003EWikimedia Community User Group Belarusu003C/au003E на u003Ca href="/wiki/Wikimedia_Community_User_Group_Belarus" title="Wikimedia Community User Group Belarus"u003Eu003Cimg alt="Facebook icon.svg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/14px-Facebook_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/21px-Facebook_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/28px-Facebook_icon.svg.png 2x" data-file-width="256" data-file-height="256" /u003Eu003C/au003E u003Cbu003Eu003Ca rel="nofollow" class="external text" href="https://www.facebook.com/groups/1645396869043051/"u003EFacebooku003C/au003Eu003C/bu003Eu003C/centeru003Enu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003E";());
Непал
Jump to navigation
Jump to search
| |||||
 | |||||
Дэвіз: «जननी जन्मभूमिश्च स्वर्गादपि गरीयसी» «Маці і Бацькаўшчына даражэй за Нябёсы» | |||||
Гімн: «सयौं थुँगा फूलका» | |||||
Заснавана | 1768 | ||||
Дата незалежнасці | 21 снежня 1923 (ад Вялікабрытаніі) | ||||
Афіцыйная мова | Непальская | ||||
Сталіца | Катманду | ||||
Найбуйнейшыя гарады | Катманду, Біратнагар, Покхара, Лалітпур | ||||
Форма кіравання | Федэратыўная парламенцкая рэспубліка | ||||
Прэзідэнт Віцэ-прэзідэнт Прэм'ер-міністр | Рам Баран Ядаў Пармананд Джа Сушыл Каірала | ||||
Плошча • Усяго • % воднай паверхні | 95-я ў свеце 147.181 км² 2,8 | ||||
Насельніцтва • Ацэнка (2011) • Шчыльнасць | 26.494.504 чал. 180 чал./км² (62-я) | ||||
ВУП (ППЗ) • Разам (2013) • На душу насельніцтва | $62,384 млрд $2.310 | ||||
ВУП (намінал) • Разам (2012) • На душу насельніцтва | $19,921 млрд $743 | ||||
ІРЧП (2014) | ▲0,540 (нізкі) (145-ы) | ||||
Этнахаронім | Непальцы | ||||
Валюта | Непальская рупія (Rs, NPR) | ||||
Інтэрнэт-дамен | .np | ||||
Код ISO | NP | ||||
Тэлефонны код | +977 | ||||
Часавыя паясы | +5:45 | ||||
Непа́л — краіна ў цэнтральнай частцы Азіі, без выхаду да мораў, мяжуе з Індыяй і Кітаем. Плошча 140 тыс. км². Насельніцтва 29 млн. чал. (2009). Сталіца — Катманду.
На мяжы Непала з Кітаем знаходзіцца найвышэйшая вяршыня свету — гара Джамалунгма (Эверэст, 8848 м).
Змест
1 Рэльеф Непала
2 Сучасны Непал
3 Эканоміка
4 Гл. таксама
5 Зноскі
6 Спасылкі
Рэльеф Непала |
Шэсць сёмых тэрыторыі краіны занятыя хрыбтамі Гімалайскай горнай сістэмы.
Уздоўж паўднёвай мяжы працягнулася самая нешырокая (20 — 40 км) паласа на вышынях 200—250 м над узроўнем мора. Гэта пясчана-гліністыя цераі — паўночная ўскраіна Інда-Гангскай нізіны, асноўная частка якой належыць Індыі. Месцамі яны забалочаныя. Улетку ў выніку мусонных ліўняў невялікія рачулкі шырока разліваюцца і адбываюцца паводкі.
З поўначы цераі замыкаюцца спадзіста-пагорыстай градой, якая называецца Сівалік — гэта перадгор'е Гімалаяў (500—700 м над узроўнем мора), ніжняя прыступка Гімалайскай горнай сістэмы. Тутэйшы рэльеф не мае рэзкіх формаў — нізкагор'і спадзістыя і моцна раздзеленыя рэкамі. Паўночныя схілы Сіваліка парэзаныя штучнымі тэрасамі, што выкарыстоўваюцца мясцовым насельніцтвам для земляробства.
На поўнач ад грады Сіваліка цягнецца вузкая дэпрэсія з пагорыстым рэльефам — так званыя Унутраныя цераі (па-непальску — Бхітры-Мадэш).
Яшчэ паўночней размяшчаецца сярэдняя прыступка Гімалаяў — сярэднягорны хрыбет Махабхарат, або Малыя Гімалаі, вышынёй да 3000 м і шырынёй да 16 км. Ён складзены цвёрдымі пародамі, таму шматлікія схілы Махабхарата стромыя, вяршыні вышчэрбленыя. Яшчэ нядаўна тут абрывалася адзіная горная дарога з Індыі ў Катманду, сталіцу Непала.
Паміж Махабхаратам і Галоўным Гімалайскім хрыбтом размяшчаецца паніжэнне — унутраная сярэдняя вобласць (Мідлэнд, або Пахар-Кханда). Шырыня яе прыкладна 25 км, вышыня — ад 600 да 2000 м. Тут сыходзяцца рэкі, якія спускаюцца з Гімалаяў. У сярэдняй вобласці знаходзіцца найбольш спрыяльная для сельскай гаспадаркі і самая населеная частка краіны — даліна Катманду плошчай каля 600 кв. км.
На поўначы Пахар-Кханда прымыкае да Галоўнага Гімалайскага хрыбта, або Вялікіх Гімалаяў. Сярэдняя вышыня Вялікіх Гімалаяў — 6000 м. Па-непальску Гімалаі — Хімалай, што азначае «мясціна снягоў». На тэрыторыі краіны снягамі пакрытыя больш за 1300 горных вяршыняў. У Непале знаходзяцца восем з 14 вяршыняў свету вышэйшых за 8000 м. Сярод іх самая высокая гара Зямлі — Эверэст, або Джамалунгма (па-непальску — Сагарматха) — 8848 м (на мяжы з КНР). Галоўны Гімалайскі хрыбет мае вострыя зубчастыя абрысы, а яго стромыя схілы маюць шмат глыбокіх цяснінаў.
Ва ўсходняй частцы Непала грэбень Галоўнага Гімалайскага хрыбта з'яўляецца дзяржаўнай мяжой з КНР, у заходняй жа палове мяжа з КНР праходзіць у некалькіх дзясятках кіламетраў паўночней Галоўнага Гімалайскага хрыбта.
Сучасны Непал |
З 1996 года мааісцкая апазіцыя Непала прыступіла да актыўных дзеянняў, і ў Непале пачалася грамадзянская вайна. Урад не даў рады з ростам эканамічных праблем, высокай карупцыяй службоўцаў, і час ад часу краіна скаланалася ад крызісаў, звязаных з разрухай і голадам на аддаленых тэрыторыях. Высокі наплыў замежных турыстаў, які меў месца ў сярэдзіне 1990-х гадоў, стаў скарачацца, і да 2005 зменшыўся ў дзесяць разоў, што яшчэ больш ударыла па эканоміцы Непала.
1 чэрвеня 2001 спадчынны прынц Дыпендра на традыцыйным абедзе, прысвечаным сустрэчы ўсёй каралеўскай сям'і, расстраляў усіх прысутных, а потым застрэліўся сам. Пры гэтым загінуў кароль Бірэндра і амаль усе члены каралеўскай сям'і. На трон уступіў яго дзядзька Г'янэндра.
Спрабуючы стабілізаваць становішча, Г'янэндра пайшоў на шэраг непапулярных захадаў - да забароны палітычных партый і роспуску ўрада, перамяжоўваючы актыўныя ваенныя дзеянні супраць мааістаў з перамовамі. У той самы час мааісты ўзялі пад свой кантроль значную частку тэрыторыі Непала, тады як урадавыя войскі ўтрымлівалі даліну Катманду, наваколлі Покхары, найбольш населеную частку тэраяў і раёны асноўных турысцкіх маршрутаў у наваколлях Эверэста і Анапурны.
У 2005 кароль фактычна распусціў парламент.
Выступаючы супраць аўтарытарных захадаў з боку караля, кіруючыя палітычныя партыі ўступілі ў саюз з мааістамі. 11 ліпеня 2006 парламент Непала пазбавіў караля Г'янэндру права накладваць вета на законы і законапраекты. За месяц да гэтага дэпутаты аднадушна адабралі ў караля пасаду вярхоўнага галоўнакамандуючага войскам, пазбавілі імунітэту (з гэтага часу яго можна аддаць пад суд), а таксама абавязалі плаціць падаткі. Акрамя таго, дэпутаты пастанавілі з гэтага часу лічыць Непал — адзінае ў міры цалкам індуісцкае каралеўства — «свецкай дзяржавай», адабраўшы такім чынам у Г'янендры тытул інкарнацыі Вішну. Быў сфармаваны кааліцыйны ўрад.
21 лістапада 2006 урад з сямі партый заключыў мір з мааістамі, абвясціўшы аб завяршэнні грамадзянскай вайны. Па ўмовах гэтай угоды мааісты пагадзіліся скласці зброю. За гэта прэм'ер-міністр Гірыджа Прасад Койрала, яі ў маі 2006 стаў кіраўніком краіны, паабяцаў аддаць мааістам 73 з 330 дэпутацкіх месцаў у новым парламенце.
14 студзеня 2007 парламент прыняў часовую канстытуцыю, па якой кароль пазбаўляецца статуту ачольніка дзяржавы і ўладныя функцыі перадаюцца прэм'ер-міністру. Пры гэтым мааісты дамагліся павелічэнні прадстаўніцтва ў парламенце да 83 месцаў, сталі самай буйной апазіцыйнай партыяй і атрымалі месцы ў кабінеце міністраў. Непальскі нацыянальны кангрэс на чале з прэм'ер-міністрам атрымаў 85 месцаў.
Былі прызначаныя выбары ў Канстытуцыйную Асамблею. Адначасова на поўначы Непала ўзброеныя атрады мааістаў пачалі здаваць зброю ў адмысловыя сховішчы, якія будуць кантралявацца міжнароднымі назіральнікамі. Прыём зброі ажыццяўляе адмысловая камісія з супрацоўнікаў ААН і ветэранаў брытанскіх каланіяльных войскаў з ліку непальскіх горцаў-гуркхаў.
Пазней аднак выбары былі перанесены на больш позні тэрмін.
28 снежня 2007 часовы парламент абвясціў Непал дэмакратычнай федэрацыйнай рэспублікай. Рашэнне падлягае зацвярджэнню Канстытуцыйнай Асамблеі пасля выбараў.
Эканоміка |
Аснова непальской эканомікі — турызм, унутраны гандаль, сельская гаспадарка. На поўдні краіны існуюць мясцовыя прадпрыемствы індыйскіх прамысловых кампаній.
Грашовая адзінка — непальская рупія. Курс рупіі складае прыкладна 70 рупій за адзін долар ЗША. Абмен валюты — вольны. Грошы можна абмяняць як у банках, так і ў шматлікіх абменных пунктах.
Гл. таксама |
- Гара Кутанг
- Неварская мова
Зноскі
Спасылкі |
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Непал- Glacial Lakes and Glacial Lake Outburst Floods in Nepal. - International Centre for Integrated Mountain Development, Kathmandu, March 2011
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме НепалШаблон:Рэгіёны Непала
| |||||
ІнданезіяКатэгорыі:
- Дзяржавы паводле алфавіта
- Непал
- Федэратыўныя дзяржавы
- Краіны, якія не маюць выхаду да мора
(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.556","walltime":"0.719","ppvisitednodes":"value":2474,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":70957,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":16174,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":10,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":6,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":387,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":8,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 545.379 1 -total"," 62.11% 338.730 1 Шаблон:Дзяржава"," 58.48% 318.936 19 Шаблон:Wikidata"," 18.53% 101.038 3 Шаблон:Навігацыйная_паласа"," 11.74% 64.042 1 Шаблон:SAARC"," 9.58% 52.230 14 Шаблон:Сцягафікацыя"," 8.69% 47.368 2 Шаблон:If-wikidata"," 7.50% 40.880 1 Шаблон:Commons"," 7.10% 38.731 1 Шаблон:Непал_у_тэмах"," 6.56% 35.784 1 Шаблон:Краіна_ў_тэмах"],"scribunto":"limitreport-timeusage":"value":"0.284","limit":"10.000","limitreport-memusage":"value":7756843,"limit":52428800,"limitreport-logs":"Loaded datatype commonsMedia of P242 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/confignLoaded datatype commonsMedia of P242 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/confignLoaded datatype wikibase-item of P36 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/confignLoaded datatype wikibase-item of P36 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/confignLoaded datatype wikibase-item of P38 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/confignLoaded datatype wikibase-item of P38 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/confignLoaded datatype wikibase-item of P78 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/confignLoaded datatype wikibase-item of P78 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/confignLoaded datatype string of P474 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/confign","cachereport":"origin":"mw1293","timestamp":"20190228191316","ttl":2592000,"transientcontent":false););"@context":"https://schema.org","@type":"Article","name":"u041du0435u043fu0430u043b","url":"https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B5%D0%BF%D0%B0%D0%BB","sameAs":"http://www.wikidata.org/entity/Q837","mainEntity":"http://www.wikidata.org/entity/Q837","author":"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects","publisher":"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":"@type":"ImageObject","url":"https://www.wikimedia.org/static/images/wmf-hor-googpub.png","datePublished":"2008-11-14T11:29:41Z","dateModified":"2017-11-19T17:13:46Z","image":"https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9b/Flag_of_Nepal.svg"(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgBackendResponseTime":171,"wgHostname":"mw1257"););
